Konya ilinde havuç yetiştiriciliği yapan işletmelerde üretim maliyeti, karlılık düzeyi ve pazarlama yapısının belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Konya ilindeki havuç pazarlama yapısının irdelenmesi, üretim maliyetleri ve kârlılığının ortaya koyularak, belirlenen sorunlara çözüm önerilerinin getirilmesidir. Araştırmada kullanılan birincil veriler, Konya ilinde havuç yetiştiriciliği yapan işletmelerden ve pazarlama kanalında yer alan aktörlerden yüz yüze görüşme tekniği ile elde edilmiştir. Havuç üreticileri ve pazarlama kanalında yer alan aktörler doğrudan ziyaret edilerek, 73 adet havuç üreticisi, 30 adet aracı, 10 adet soğuk hava depo işletmesine konu ile ilgili hazırlanan formlar uygulanmıştır. Anket uygulanan işletmeler tesadüfî olarak seçilmiştir. Havuç yetiştiricisi işletmelerden ve ilgili paydaşlardan elde edilen veriler, 2011 üretim sezonunu kapsamaktadır.Havuç üreten işletmeler ortalamasında havuç maliyeti 0.250 TL/kg, satış fiyatı 0.335 TL/kg ve kâr marjı 0.085 TL/kg?dır. İşletmelerde nisbi kâr 1.34 olarak hesaplanmıştır. Brüt kârın ve mutlak kârın işletmeler ortalamasındaki değeri sırasıyla, 83761.27 TL ve 45408.84 TL olarak tespit edilmiştir.Havuç üretimi yapan işletmelerin ürünlerini pazarlamada kullandığı dağıtım kanalı ağırlıklı olarak, Üretici => Sevkiyatçı Tüccar => Tüketim Merkezi Komisyoncusu =>Perakendeci => Tüketici (üreticilerin %32.88?i) ve Üretici => Üretim Merkezi Komisyoncusu => Perakendeci => Tüketici (üreticilerin %30.14?ü) şeklinde olduğu tespit edilmiştir.Araştırma sahasında görüşülen havuç yetiştiricisi işletmelerde havuç üretiminin %73.80?i ekstra sınıf, %17.34?ü I. sınıf, %8.86?sının ise II. sınıf olduğu tespit edilmiştir.Aracı düzeyinde havuç pazarlama masrafları ise 0.67 TL/kg olarak hesap edilmiştir. Bu tutarın %69.39?unu hammadde, %11.07?sini komisyon ve %8.89?unu taşıma masrafları oluşturmaktadır.Aracıların havuç pazarlamasında kullandığı dağıtım kanalı şekli ise, Üretici => SİZ(FİRMA) => Üretim Merkezi Komisyoncusu => Perakendeci => Tüketici (aracıların %30?u) ve Üretici => SİZ (FİRMA) => Tüketim Merkezi Komisyoncusu => Perakendeci => Tüketici (aracıların %30?u) olarak belirlenmiştir.Havuç üretiminde; ürün girdi maliyetlerinin yüksekliği, yeni pazar bulmada yaşanan sıkıntılar, iklim koşulları ve ürün bedelinin alınmasında yaşanan gecikmeler/alınamaması temel sorunlar olarak saptanmıştır.Ürün ihracatı açısından, var olan pazarların sürdürülebilirliğinin sağlanması için gümrüklerdeki zorlukların giderilmesi ile yeni pazarların oluşturulması önemlidir.Havuç yetiştiriciliğinde havuç üreticilerinin modern tarım tekniklerinin kullanma konusunda eğitim seviyesi yeterlidir. Değişim ve yeniliklere açık bir yapıdadırlar. Ancak bu tekniklerin üretici düzeyinde uygulanmasında zayıf noktalar bulunmaktadır. Bu açıdan eğitim faaliyetlerinin arttırılması önemlidir. Ayrıca, ulusal/uluslararası fon desteği sağlayan kurum/kuruluşlardan proje karşılığında yardım alınması ile de sağlanabilir.Havuç üretiminin geliştirilmesi için verilebilecek öneriler arasında; girdi maliyetlerinin düşürülmesi, havuç ürününe destek verilmesi sayılabilir. Nitekim işletmeler düzeyinde elde edilen bulgularda havuç satış fiyatı, mal oluşunu yakın olmakta, bazı işletmelerde ise karşılayamamaktadır. Bu noktada havuç üretiminde sürdürülebilirlik açısından üretici düzeyinde girdi maliyetlerinin düşürülmesi de oldukça önemlidir.Anahtar Kelimeler: Havuç, pazarlama kanalı, üretim maliyeti, kârlılık, Konya

The main objective of the study was to determine the structure of marketing, production costs and profitability and to bring solutions to the problems of carrot production and marketing.Primary data used in the research were gathered through survey method and personal interview with carrot producers, marketing channels? actors (broker/merchants) and cold storage firms in Konya. Carrot producing farms, marketing channels? actors and cold storage firms have been visited and answered questionnaires were obtained from 73 carrot producing farms, 30 marketing channels? actors and 10 cold storage firms. The surveyed enterprises were selected randomly. The data was belong to 2011 production season.Production cost of 1 kg of carrot was 0.250 TL, producers? selling price was 0.335 TL and profit margin was 0.085 TL. The relative profit in farms was 1.34. The gross profit and absolute profit in average farms was found to be 83761.27 TL and 45408.84 TL, respectively. Two important marketing channels for carrot producers were found with the following flow: Carrot producer => Consignment Merchant => Consumer Centre Broker => Retailer => Consumer (32.88% of carrot producers farms') and Carrot producer => Production Centre Broker => Retailer => Consumer (30.14% of carrot producers farms').Carrot production divided in 3 quality classes and 73.80% of were classified as extra, 17.34% were classified as I., and 8.86% of were classified as II. class in producers farms. Carrot marketing cost was calculated to be 0.67 TL/kg in broker/merchant. This amount of cost was 69.39% of raw materials, 11.7% commission and 8.89% transport costs.Carrot marketing methods used by the agents in the distribution channel has been determined as Carrot producer => YOU(Firm) => Production Centre Broker => Retailer => Consumer (30% of the agents) and Carrot producer => YOU (firm) = > Consumer Centre Broker => Retailer => Consumer (30% of the agents).For the carrot production, high input costs, difficulties in finding new markets, climatic conditions and delays in product of payment or failure has been identified as the main problems.In terms of exports, elimination complications at customs will ensure the sustainability of existing markets, it will help to create new markets.Carrot producers? education level is sufficient to use modern agricultural techniques. Also, they are open to change and innovation. However, there are weaknesses in the implementation of these techniques at the production and process level. Thus, increased training activities are important in this respect. National / international funds to support organization / institution could be provided for improvement of the sectors.Reduction of input costs and production support for carrot could be given as suggestions for the development of carrot production. Production costs are almost equal to carrot price and in some instances selling price does not meet production costs at farm level. At this point, reduction of carrot production costs is also very important in terms of sustainability in the farm level.Keywords: Carrot, marketing channel, production costs, profit, Konya