Gölcük Tabiat Parkı`nda bazı yabani memeli türlerinin dağılımlarının modellenmesi

Abstract

Yaban hayvanlarının habitat uygunluk haritalarının yapılması ekosistem tabanlı fonksiyonel planlama için temel teşkil etmektedir. Bu tez çalışmasında, Gölcük yöresinde, ekolojik, topoğrafik ve antropolojik değişkenlerine dayalı olarak memeli büyük yaban hayvanlarından Yaban tavşanı (Lepus capensis L.), Yaban domuzu (Sus scrofa L.), Porsuk (Meles meles L.) ve Kaya sansarı (Martes foina L.) için yıllık ve mevsimsel habitat uygunluk modelleri ve haritalarının elde edilmesi amaçlanmıştır. Var-Yok tarama metodu uygulanarak yaban hayvanlarının habitat kullanımları ve habitat paylaşımları tespit edilmiştir. Analitik istatistiksel yöntem olarak lojistik regresyon ve sınıflandırma ağacı teknikleri kullanılmıştır. Modellerin geçerliliği on kat çapraz doğrulama testiyle teyit edilmiştir. Her tür için elde edilen modeller Coğrafi Bilgi Sistemi aracılığıyla görselleştirilmiş ve böylece türlerin habitat uygunluk haritaları yöre ölçeğinde elde edilmiştir. Elde edilen en ideal habitat uygunluk haritalarına göre, yaban tavşanı için uygun habitat tipine sahip alanlar; ibreli ormanlık alanlar, çalı step alanlar, ziraat alanları ve insan baskısından uzak çayırlık alanlardır. Yaban domuzu için uygun habitat tiplerinin; ormanlık alanlar, suya yakın alanlar, tür tarafından kazılabilen toprak tipine sahip alanlar ve insan baskısının olmadığı çayırlık alanlar olduğu belirlenmiştir. Porsuğun tercih ettiği habitatlar ise; çayırlık alanlar, kayalık alanlar, suya ve yerleşim yerlerine yakın alanlardır. Kaya sansarı için uygun habitat tipleri; orman içi açıklıklar, kayalık alanlar, ziraat alanları ve yerleşim yerine yakın alanlar olarak bulunmuştur. Artan yükselti ve eğimin; yaban tavşanı ve yaban domuzu habitat tercihinde pozitif yönde, porsuk ve kaya sansarı için negatif yönde etkili olduğu belirlenmiştir. Yaban tavşanı ve yaban domuzunun en fazla kuzeyli bakıları, porsuğun kuzeydoğu bakıyı, kaya sansarının ise güneybatı bakıyı tercih ettiği saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Potansiyel dağılım haritası, Bağlantı modelleri, Memeli büyük yaban hayvanları

Developing habitat suitability maps of wild animals is essential to generate ecosystem based management plans. Aim of this study was to develop annual and seasonal habitat suitability models and maps based on ecologic, topographic, and anthropogenic variables for the mammalian big wild animals which are brown hare (Lepus capensis L.), wild boar (Sus scrofa L.), badger (Meles meles L.) and beech marten (Martes foina L.) in the Gölcük district. Presence-absence method was used to determine habitat uses and relative habitat uses of the wild animals. Logistic regression analysis and regression tree methods were used as statistical analytical techniques. The validity of the models was confirmed by ten times cross-validation test. The models obtained for each species visualized through the Geographical Information System and in this way, habitat suitability maps achieved on the basis of locality. According to the best models obtained, the efficient habitat variables were young cedar stands, steppe, agricultural fields, meadowlands with little human pressure for the brown hare; forest existence, water sources, soils which can be easily, and meadowlands with little human pressure for the wild boar; meadowlands, proximity to residential areas and water sources, and rocky areas for the badger; and stand gaps, rocky areas, agricultural fields and proximity to residential areas for the marten. While increase in altitude and terrain slope negatively influences the habitat preference of the badger and marten, it positively influences the habitat preference of the wild boar and hare. The hare and wild boar mostly prefer northern aspects, the badger prefers northeastern aspects, and marten prefers southwestern aspects.Keywords: Potential distribution modals, Correlative modals, Mammalian big wild animals