Tatlarin (Nevşehir) Yeraltı Şehrini ve çevresini etkileyen kaya düşmelerinin değerlendirilmesi

Abstract

1985' ten beri UNESCO'nun Dünya Miras Listesinde bulunan Kapadokya Bölgesidoğal, tarihsel ve kültürel değerleri bakımından Türkiye'deki en önemli turistikyerlerden birisidir. Ancak bölgenin bu değerleri kaya kütle duraysızlıkları tarafındanciddi şekilde tehdit edilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Kapadokya'daki doğal mirası veçevreyi tehdit eden kaya kütle duraysızlıklarının oluş mekanizmalarını ve sürecietkileyen faktörleri tipik bir model üzerinden belirlemektir. Bu amaç için bölgeselproblemi en iyi yansıtan lokasyonlardan biri olan Tatlarin Yeraltı Şehri çalışma alanıolarak seçilmiştir. Çalışma boyunca, mevcut jeolojik birimlerin jeomekaniközelliklerinin belirlenmesine yönelik olarak yoğun arazi ve laboratuvar çalışmalarının(süreksizlik tanımlamaları, arazi deneyleri, şev geometrisinin belirlenmesi ve diğerharitalama çalışmaları) yanı sıra, kinematik analizler ve 2 boyutlu kaya düşmesisimülasyon analizleri yapılmıştır. Kaya kütle duraysızlıklarının süreksizlikler veayrışma tarafından kontrol edildikleri ortaya konulmuştur. 2 boyutlu kaya düşmesianalizlerinden elde edilen en uzak mesafelere göre Yeraltı Şehri civarında bulunanbütün yollar ve bazı yığma yapılar kaya düşmesinden kaynaklanacak afet riskialtındadır.Anahtar Kelimeler: Kaya düşmesi, tüf, bazalt, yeraltı şehri, Kapadokya

The Cappadocia Region, which has been in the World Heritage List of the UNESCOsince 1985, is one of the most important touristic sites in Turkey owing to its natural,historical and cultural values. But these values of the region are seriously threatened byrock mass instabilities. The purpose of this study is to determine the occurrencemechanisms and the factors affecting the process of rock mass instabilities which threatthe natural heritage and the environment in Cappadocia, through a typical model. Forthis purpose, the Tatlarin Underground City, one of the best representative localities ofthe problem, has been selected as the study area. Throughout the study, kinematic and2D rockfall simulation analyses as well as extensive laboratory and field works (i.e.identifying the discontinuities, in-situ tests, identifying the slope geometry, additionalmapping and geodesic monitoring etc.) were carried out in order to determine thegeomechanical properties of the geological units. It has been found that the rock massinstabilities are controlled by discontinuities and weathering. Based on the run outdistances obtained from 2D rock fall analysis, all roads and some masonry structureslocated in the vicinity of the underground city are under the risk of rockfall disaster.KeyWords: Rockfall, tuff, basalts, undeground city, Cappadocia