Çocukluk çağı astımında kullanılan inhale kortikosteroidlerin sistematik yan etkileri

Abstract

58 ÖZET Astım, bronş duvarının tüm elemanlarını içeren kronik bir inflamasyondur. Çocukluk çağında en sık görülen kronik hastalıklardan birisidir,tanı ve tedavideki gelişmelere rağmen astımlı hasta sayısı giderek artmaktadır. İnhale kortikosteroidler şiddeti ne olursa olsun her yaştaki astımlıda semptomların kontrolünde çok etkilidir. İnhale steroidler astındı hastalarda yaşam kalitesini iyileştirerek normal bir yaşam sağlar, solunum fonksiyonlarını iyileştirir, atak sıklığını azaltır, irreversibl solunum yolu değişikliklerim önleyebilir. Pediatrik hastalar üzerinde yapılan çalışmalarda günde 100-200 mcg inhale steroid kullanılmasının, hastaların büyük bölümünde, diğer herhangi bir tedaviden daha etkili olduğu ve böyle bir tedavinin hastalığı, hafif astımlıların neredeyse tamamında en iyi şekilde kontrol altına aldığı gösterilmiştir. Düşük doz inhle steroidlerin kullanımı ile yapılan çalışmaların hiçbirinde sistemik yan etki bildirilmemiştir. Bildirilen sistemik yan etkler, adrenal supresyon, büyümede yavaşlama, katarakt, osteoporoz, çok nadir olarak metabolik yan etkilerdir. Çocuklar üzerinde yapılmış güvenlik ve etkinlik çalışmalarının büyük bölümü, oklukça kısa (<1 yıl) süreli olduğundan, bu çalışmalarda elde edilen verilerin, ilacın uzun dönemdeki etkilerinin tahmin edilmesi bakımından ne derece geçerli olduğu sorgulanabilir. İnhale steroidlerin çocuklarda uzun süre kullanılması, erişkin yaştaki boy uzunluğunu etkilememektedir. Tedavinin ilk yılı içerisinde büyüme hızında göze çarpan değişiklikler, erişkin yaştaki boy uzunluğu açısından tahmin aktörü değildir. Fakat yüksek dozda uzun süreli kullanımın güvenli olmadığı çeşitli çalışmalarda belirtilmiş. İyi kontrol altında olmayan astım, büyüme hızını olumsuz yönde etkleyen bir faktör olarak gözükmektedir. İnhale steroidlerin adrenal supresyon yapıcı yan etkileri ile ilgili bir çok çalışma yapılmıştır. Bütün çalışmalarda adrenal supresyon, yüksek dozlarda tüm inhale kortikosteroidlerle ve bu 8- 12 haftalık kısa sürelerde dahi tespit edilmiş. Bazı çalışmalarda ilaçlar karşılaştırarak adrenal supresyon araştırılmış ve beklometazon ile budesonidin, flutikazondan daha fazla supresyon yaptığı sonucuna varılmış. Oluşan adrenal süpresyonun geri dönüşümlü olduğu söylenmektedir. Kataraktın bir çok sebebi olmakla beraber bunlardan birisi de inhale kortikosteroidlerdir. İnhale steroidlerin çocuklarda katarakt yapıcı yan etkisi ile ilgili pek fazla çalışma yoktur. Fakat yapılan çalışmalarda uzun süreli yüksek dozda inhale kortikosteroid kullanan hastalar ek olarak uzun süre (>7 gün) oral steroid kullanırlarsa bu riskin artacağı belirtilmiş. İnhale steroidlerin metabolik yan etkilerine yönelik pek çalışma olmadığı gibi bu konu ile ilgili herhangi bir makaleye rastlamadık. Yapılan bir çalışmada budesonid 80059 mcg/metrekare/gün kullanıldığında kanda HDL düzeyinin yükseldiği ve glikoz toleransının bozulduğu tespit edilmiş. İlacın dozu azaltıldığında bu etkiler normale dönmüş. İnhale steroidlerin kullanımı ile ilişkili hepatotoksisite ile ilgili literatüre rastlamadık Biz çalışmamızda; inhale steroidlerin uygun dozlarda kullanıldığında fazla bir yan etkisinin olmayacağı sonucuna vardık. Fakat bu yan etkilerinin olmadığı anlamına gelmemelidir. Her hastanın kendine özgü özellikleri olabileceği düşünülmeli, hastanın her muayenesinde bu yan etkiler yönünden uyanık olunmalıdır. Yüksek dozda uzun süreli kullanım, aralarda oral veya sistemik uzun süreli steroid kullanımı artmış risk lehinedir.