Bazı Marrubium L. (Lamiaceae) taksonlarının yaprak ve gövde anatomisi, histolojisi, sitolojisi

Abstract

Bu çalışmada; Lamiaceae familyasına ait olan Marrubium L. cinsinin Marrubium depauperatum, Marrubium lutescens, Marrubium trachyticum, Marrubium globosum ssp. micranthum, Marrubium peregrinum, Marrubium parviflorum ssp. oligodon, Marrubium karamanicum taksonlarında gövde ve yaprak; anatomik, histolojik, sitolojik olarak incelenerek cinsin taksonomik problemlerinin çözümüne katkıda bulunmak amaçlanmıştır.Çalışmada, ışık mikroskobu araştırmaları için iki yöntem kullanılmıştır: Birincisi, gövde ve yaprak örneklerine parafin metodu uygulanmış, Safranin- Fast Green ile boyandıktan sonra Işık mikroskobunda incelenmiş ve fotoğrafları çekilmiştır. İkinci olarak, örnekler Epon 812 içine yerleştirilmiş ve yarı ince kesitler Toluidin Blue ile boyandıktan sonra Işık mikroskobunda incelenerek fotoğrafları çekilmiştir. İnce kesitler ise Uranil Asetat ve Kurşun Sitrat ile boyandıktan sonra Geçirmeli Elektron mikroskobunda (TEM) incelenerek mikrografları çekilmiştir.İncelenen taksonların tamamında; gövde köşeli ve kalın bir kutikulaya sahip tek sıra epidermis ile çevrilidir. Gövde köşelerinde epidermis altında 2-3 sıra lamellar kollenkima bulunmaktadır. Lamellar kollenkima dokusunun hücre çeperleri iletim demetlerine yaklaştıkça değişmektedir. Ksilem merkeze, floem epidermise doğru yer almaktadır. Gövde enine kesitlerinde epidermiste stomalara da rastlanmıştır. Gövdeler yoğun olarak, çok hücreli dallanmış örtü tüyü ve salgı tüylerine sahiptir. Yapraklar, M. peregrinum ve M. parviflorum ssp. oligodon' da Ekvifasiyal (İzolateral), diğerlerinde Bifasiyal (Dorsiventral) yapıdadır. Mezofil tabakası genişliği en büyük olan M. depauperatum (127.09 ± 16.60 μm), en küçük olan ise M. lutescens (63.42 ± 5.95 μm) ' tir. En kalın kutikulalı M. globosum ssp. micranthum (1.97 ± 0.41 μm), en ince kutikulalı ise M. peregrinum (1.70 ± 0.39 μm)' dur. Palizat parankiması, M. trachyticum ve M. peregrinum' da tek sıralı, diğerlerinde 1-2 sıralı hücre tabakasından oluşmaktadır. Sünger parankiması, M. karamanicum' da çok sıralı, diğerlerinde ise 1- 2 hücre sıralıdır. Taksonların tamamında; yaprak orta damarının bulunduğu bölgede alt ve üst epidermis altında 2-3 sıra kollenkima hücreleri olduğu gözlenmiştir. Küçük demetler kolleteral tiptedir. Yaprak amfistomatiktir. Yaprağın alt ve üst yüzeylerinde örtü ve salgı tüyleri mevcuttur. Taksonlarda gövde ve yaprakta prizmatik kristallere rastlanmıştır. Anatomik sonuçlar karşılaştırıldığında, taksonların birbirine yakın olabileceği sonucuna varılmıştır. Marrubium cinsine ait olan 7 taksonda yapılan bu çalışma, ileride diğer taksonları da kapsayacak şekilde genişletildiğinde taksonların akrabalık düzeylerinin belirlenmesinde önemli bir veri oluşturacaktır.Anahtar kelimeler: Marrubium L., parafin, TEM, yaprak ve gövde anatomisi

In this study it was aimed to contribute to solve taxonomic problems by examining stem and leaf anatomically, histologically and cytologically in taxa of Marrubium depauperatum, Marrubium lutescens, Marrubium trachyticum, Marrubium globosum ssp. micranthum, Marrubium peregrinum, Marrubium parviflorum ssp. oligodon, Marrubium karamanicum of genus of Marrubium L. belonging to Lamiaceae.Two methods were used for the research of Light microscopy in the study: firstly, paraffin method was applied to the samples of stem and leaf. After they were stained by Safranin- Fast Green they were examined by light microscopy and photographed. Secondly, the samples were put in epoxy resin and after semithins were stained by Toluidine Blue, they were examined by Light microscopy and photographed. On the other hand, ultrathins were examined by Transmission electron microscopy and photographed after they were stained by Uranyl acetate and Lead citrate.All of the taxa examined have quadrangular stem which is surrounded by one sequenced epidermis having a thick cuticle layer. There are 2- 3 sequenced lamellar collenchyma under epidermis in the corners of stem. The cell walls of lamellar collenchyma tissue change as long as they approach to vascular bundles. Xylem is towards the center and phloem is towards epidermis. Stomatas were also observed in epidermis in cross sections of stem. Stems extremely have glandular and non glandular hairs. Leaves are Ekvifacial (Isolatheral) in Marrubium peregrinum and Marrubium parviflorum ssp. oligodon but they are Bifacial (Dorsiventral) in the others. While the width of mesophyll in M. depauperatum is the biggest (127.09 ± 16.60 μm), the width of mesophyll in M. lutescens is the smallest (63.42 ± 5.95 μm). M. globosum ssp. micranthum has the thickest cuticle (1.97 ± 0.41 μm) but M. peregrinum has the thinnest cuticle (1.70 ± 0.39 μm). Palisade parenchyma is formed by 1 sequenced cells in M. trachyticum and M. peregrinum but it is formed by 1-2 sequenced cells in the others. While spongy parenchyma is multi- sequenced cells in M. karamanicum, it is 1- 2 sequenced cells in the others. 2- 3 sequenced collenchyma cells under the upper and lower epidermis in midrib region were observed in all of the taxa. Small bundles are collateral and leaf is amphistomatic. There are densely glandular and non glandular hairs on the upper and lower surfaces of leaf. Prismatic crystals were observed in stem and leaf of taxa.When the anatomical results are compared it has been concluded that the taxa are close to one another.When this study performed in 7 taxa belonging to genus Marrubium L. is expanded to include other taxa in the future, it will supply significant data to determine the level of affinity of taxa.Key words: leaf and stem anatomy, Marrubium L., paraffin, TEM