Chrysomphalus dictyospermi Morgan (Hemiptera:Diaspididae) ve Coccus hesperidum L. (Hemiptera:Coccidae)`un laboratuvar koşullarında yaşam çizelgeleri

Abstract

Turunçgillerde ekonomik kayba neden olan birçok zararlı tür olduğu bilinmektedir. Bunlar içerisinde, Chrysomphalus dictyospermi Morgan (Hemiptera: Diaspididae) ve Coccus hesperidum L. (Hemiptera: Coccidae), önemli kayıplara neden olabilecek potansiyele sahip zararlılardır. Bu zararlıların biyoekolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla, bu çalışmada zararlıların net üreme gücü (R0), kalıtsal üreme yeteneği (rm), ortalama döl süresi (T0), popülasyonun ikiye katlanma süresi (T2), toplam üreme oranı (GRR) ve günlük maksimum üreme değeri (λ) gibi yaşam çizelgesi parametreleri belirlenmiştir.Denemeler, 25°C sıcaklık, %60 orantılı nem ve 16 saat aydınlık 8 saat karanlık ışıklandırma koşullarına ayarlanmış iklimlendirme dolabında yürütülmüştür. Chrysomphalus dictyospermi'nin yaşam çizelgesi ile ilgili denemeler, Cucurbita maxima (Cucurbitaceae) kabağı üzerinde yapılırken, C. hesperidum ile ilgili olanlar ise C. moschata kabağı üzerinde yapılmıştır. Her iki zararlı böcek türü ile ilgili denemeler için zararlı ile bulaşık kabaklardan ergin dişi bireylerin bırakmış oldukları yumurtalar, temiz kabakların üzerine alınmıştır. Yumurtadan çıkan nimflerin kabak üzerine yerleşmeleri takip edilmiş ve sonra yerleşen nimflerin etrafı yaklaşık 2x2 cm ebatlarında olacak şekilde özel bir yapıştırıcı ile çevrelenmiştir.Elde edilen verilere göre, C. dictyospermi ve C. hesperidum'un net üreme gücü (R0) sırasıyla 73.963 ve 246.920 dişi/dişi/döl olarak bulunmuştur. Bu zararlıların kalıtsal üreme yeteneği (rm) sırasıyla 0.053 ve 0.050 dişi/dişi/gün olarak hesaplanmıştır. Chrysomphalus dictyospermi için ortalama döl süresi (T0), 81.191 gün olarak hesaplanırken, C. hesperidum için 110.639 gün olarak belirlenmiştir. Chrysomphalus dictyospermi için popülasyonun ikiye katlanma süresi (T2), toplam üreme oranı (GRR) ve günlük maksimum üreme değeri (λ) sırasıyla 13.077 gün, 142.482 yumurta/dişi ve 1.054 yumurta/dişi/gün olarak bulunmuştur. Coccus hesperidum'da ise bu değerler sırasıyla 13.921 gün, 578.719 yumurta/dişi ve 1.05 yumurta/dişi/gün olarak hesaplanmıştır.

It is known that there are several pests which can cause damage on citrus. Among them, Chrysomphalus dictyospermi Morgan (Diaspididae) and Coccus hesperidum L. (Coccidae) from Hemiptera are pest insects which have a potential to cause important economic losses on citrus. For the goal to determination of bioecological features of these pests, the study found out net production rate (R0), intrinsic rate of increase (rm), mean generation time (T0), doubling time (T2), total production rate (GRR) and finite rate of increment (λ) the life tables.The experiments were conducted in a climate chamber set to temperature 25°C, relative humidity 60% and photoperiod 16:8 h. While the experiment on the life table of C. dictyospermi was performed on Cucurbita maxima (Cucurbitaceae) pumpkin, the experiment related to C. hesperidum was done on C. moschata pumpkin. For the experiments on life tables of both insect pests, the eggs laid by adult female from infected pumpkins were transferred to the clean pumpkins. Then, newly hatched nymphs were monitored till settlement on the pumpkins and afterward, square cells in about 2x2 cm were drawn with a special stickem around the settled nymphs on the pumpkins.The data analysis practiced at the end of the study showed that net production rate (R0) of C. dictyospermi and C. hesperidum is 73.963 and 246.920 female/female/offspring, respectively. Intrinsic rate of increase (rm) for the pests was calculated as 0.053 and 0.050 female/female/day, respectively. While mean generation time (T0) was found as 81.191 days for C. dictyospermi, it was determined as 110.639 days for C. hesperidum. Doubling time (T2), total production rate (GRR) and finite rate of increment (λ) were found as 13.077 days, 142.482 egg/female and 1.054 egg/female/day for C. dictyospermi, respectively. As regards C. hesperidum, these aforementioned values were calculated as 13.921 days, 578.719 egg/female and 1.051 egg/female/day, respectively.