Güneybatı Ankara Bölgesindeki kentsel yayılmaya üniversite yatırımlarının etkisi

Abstract

Kentsel mekân dinamik bir yapıda olup sürekli değişim göstermektedir. Kent, yaygın, parçalı, dağınık ve sınırsız bir gelişim gösteriyorsa alan yazınında buna `kentsel yayılma` denmektedir. Üniversite kurmak gibi büyük yatırım kararları nüfusun, ekonomik faaliyetlerin ve kamu hizmetlerinin coğrafi mekânda dağılışına etki etmektedir. İdari ve akademik çevrelerde üniversitelerin kente etkileri gündem oluşturan, sıkça tartışılan ve üzerinde çalışılan bir konu halini almıştır. Üniversiteler, `komşu çevre` olarak adlandırılan alanların aktifleşmesinde ve canlandırılmasında önemli aktörlerdir. Bu tezin amacı kentsel alanın yayılması üzerinde üniversite yatırımlarının etkisini araştırmaktır. Bu bağlamda tez kapsamında Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi Beytepe Yerleşkesi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Başkent Üniversitesi Bağlıca Yerleşkesi, Atılım Üniversitesi, Ufuk Üniversitesi Dr. Rıdvan Ege Yerleşkesi ve Çankaya Üniversitesi Merkez Yerleşkesi'nin Güneybatı Ankara'nın yayılma sürecine etkileri incelenmiştir. Çalışma alanının seçilmesinde bölgenin tarihsel gelişimi ile kısa erimli ve tutarsız planlarla üretilen parçalı kentsel yapısı etkili olmuştur. Üniversite yerleşkeleri etrafındaki kentsel büyüme, farklı dönemlerdeki uydu görüntülerinin piksel tabanlı kontrollü sınıflandırılması ile elde edilen alan büyüklüklerinin karşılaştırılması yöntemi ile incelenmiştir. Yerleşkelerin öğrenci sayısı, yapılı alan büyüklüğü ve kent merkezine olan uzaklığı gibi çeşitli parametreler ışığında üniversitelere etki alanı çizilmiş ve araştırma, etki alanı içerisinde sürdürülmüştür. Sonuçlar tezin `üniversite yatırımlarının kentsel fonksiyonları, çevresinde toplama potansiyeli olduğu` savını destekler niteliktedir.Çalışmanın, kentsel işlev alanları ile kentsel yayılma olgusu arasındaki ilişkiyi sorgulayan araştırmacılar için yol gösterici olduğu ve kent formunun şekillenmesi ile ilgili sayısal yöntemlerle yapılan çalışmalar açısından örnek olabileceği düşünülmektedir. Çalışmaya farklı parametreler eklenerek alternatif yöntemlerle çalışma konusunun detaylandırılabileceği veya dönüştürülebileceği düşünülmektedir.

Urban space has a dynamic structure and changes continuously. If the city shows a extensive, fragmented, dispersed and unlimited development, it is called `urban sprawl` in the literature. Large investment decisions, such as establishing a university, affect the geographical distribution of population, economic activities and public services. In administrative and academic circles, the effects of universities on the city has become an issue that is frequently discussed and studied. Universities are important actors in the activation and revitalization of areas called neighboring environments.The aim of this thesis is to investigate the effect of university investments on the spread of urban area. In this context, the effects of the Middle East Technical University, Hacettepe University Beytepe Campus, Ihsan Doğramacı Bilkent University, Baskent University Baglica Campus, Atılım University, Ufuk University Ridvan Ege Campus and the Cankaya University Merkez Campus on the spread process of Southwestern Ankara were examined. The historical development of the region and the fragmented urban structure produced by short-term and inconsistent plans were effective in selecting the study area. Urban sprawl around university campuses was measured by pixel-based controlled classification method. Then, urban developments in different periods were compared. In the light of various parameters such as the number of students, the size of the built area and the distance to the city center, the impact area for the universities was drawn and the research was carried out within the impact area. The results support the argument that the thesis has the potential to gather university investments around urban functions.It is thought that this study will help researchers questioning the relationship between urban function areas and urban sprawl phenomenon. The study can be an example in terms of the studies conducted with the numerical methods related to shaping the urban form. It is thought that working with alternative methods can be elaborated or transformed by adding different parameters.