Selanikli Es`ad Efendi, hayatı, edebi şahsiyeti ve Divanı`nın yeni harflere çevirisi

Abstract

ÖZET Selânikli Es' ad Efendi, XVII. yüzyılın ilk yarısında yaşamış bir Dîvân şâiridir. Selanik'te doğmuştur. Doğum tarihi ve ailesi hakkında hiçbir bilgiye sahip değiliz. Müderris olan ve `Şeyhzâde` sanıyla tanınan şâir, 1043 H.- 1633 M.'de Selanik'te vefat etmiştir. Selânikli Es' ad, şiirlerinden anlaşıldığına göre, Mevlevi tarikatine mensuptur. Tasavufi nitelik taşıyan `Sâkî-nâme`si dışındaki şiirleri, genel olarak âşıkane ve rindanedir. Şiirlerinde, şekil ve muhteva bakımından Dîvân şiiri geleneğine bağlılık görülmektedir. Bazı şiirleri, Şeyhülislâm Hocazâde Es'ad'ın şiirleriyle karıştırılan ve devrinde büyük bir şöhret temin edemeyen Selânikli Es 'ad, sanatı gaye edinen şâirlerimizdendir. Dîvân'm, biri İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi 'nde (T. Y. Nu. 1411), diğeri Afyon İli Gedik Ahmet Paşa İl Halk Kütüphanesi'nde (Nu. 8287) olmak üzere iki yazma nüshası mevcuttur. Yeni harflere çevrilen Dîvân Metni'nde, muhtelif tür ve şekille yazılmış manzumeler bulunmaktadır. Bunlar, 114 beyitli 1 Sâkî-nâme; l'i Na't türünde 12 Kasîde; Şâir Rızâyî'nin vefatı dolayısıyla yazılmış 1 Tarih; 1 Tahmis; 253'ü Türkçe, 7'si Farsça olan 260 Gazel; 2'si Na't, 2'si Kıt'a-ı Kebîre olmak üzere toplam 14 Kıt'a ve Rubâ'î; 3'ü Farsça olan 16 Beyit'ten ibarettir. Bunlar içinde, özellikle İstanbul nüshasında bulunmayan şiirler, belki de, Hocazâde Es'ad'a veya `Es'ad` mahlaslı başka bir şâire aittir. Hocazâde Es'ad'ın gölgesinde kalmış olmakla birlikte, Selânikli Es'ad, XVII. yüzyıl Dîvân Şiirinin kudretli şairlerindendir. VII

ABSTRACT Selanikli Es'ad Efendi is a Divan poet who in the first half of the XVIIth century. He has born in Salonik. We have got no information about his date of birth and his family. The poet who was a mudarris and vas known as `Şeyhzade` as well, was dead in Salonik in 1043 H. -1633 A.C. Selanikli Es'ad, as understood by means of his poems, was a member of Mevlewi Tanqat. His poems except `Saki-nama` which carries a tasavwufan property, are generally loveful and rindanah. As to the shape and content, there is seen a dependency to the traditions of Diwan poetry. Selanikli Es'ad, qhoze poems were confused with ones which belong to Shaykhulislâm Hocazade Es'ad and who could not be so famous, is one of our poets who acquired art as an aim. There exists two writing samles: one in the Library of Universty of Istanbul (T. Y. NO. 141 1) and one in Afyon Gedik Ahmet Pasha Public Library (No. 8287). There also exists some poems which were vritten was translated into new letters. All of tpese consist of: 1 Saki-nama including 114 bayits, 12 kasidas one which is written as Na't, 1 Tarih written for the sake of Şâir Rızâyi's death, 1 Tahmis, 260 Gazals (253 Turkish, 7 Persian), total 14 Kit'a and Rubai whilst 2 of them are Na't and 2 of them are Kıt'a-i Kebire and 16 Bayits whilist 3 of them are Persian. Among these, some poems which are not existing in the Istanbul sample may probably belong to either another poet whose makhals is `Es'ad` or to Hocazade Es'ad. Selanikli Es'ad is one of the great poems of the XVIIth century Diwan poetry being not even one foot from Hocazade Es'ad. VIII