Türkmen Türkçesi (dil özellikleri)

Abstract

ÖZET Tez konusu olarak, yaşayan lehçelerimizden biri olan ve Oğuz grubu içinde yeralan Türkmence'ye ait `Türkmence- Türkçe Gepleşik Sözlüğü ` isimli kitabın dil incelemesini seçtik. Türkmence eski aslî ünlü uzunluklarını, bugüne kadar saklamış bulunan birkaç Türk lehçesinden biridir. Bu sebeple Türkmenler ve dilleri hakkında yazılmış çeşitli yerli ve yabancı kaynaklar vardır. Ancak, gramer ve sözlük alanındaki çalışmaların önemli bir kısmı yabancı kaynaklardır. Tezde incelediğimiz metin, Aşkabat'ta 1994 yılında basılmıştır. Gramer bölümünde verilen örneklerin referanslarında kolaylık sağlaması amacıyla konu başlıklarına numaralar verdik. Orijinal metin, kiril alfabesiyle yazıldığı için aslî ünlü uzunluklar ile peltek (ş) ve peltek (z) 'yi metinden tesbit edemedik. Aslî ünlü uzunluğu olan kelimeleri sözlüklerden bulmaya çalıştık. Fonetikte (ses bilgisi) bazı ses değişikliklerini, Türkiye Türkçesi ve Eski Türkçeyle karşılaştırarak gösterdik. Morfoloji (şekil bilgisi) konusunu ise, çekim ve yapım ekleri ana başlıkları altında işledik. Sonuç bölümünde Orhun Abideleri, Türkiye Türkçesi ve Türkmence arasındaki benzer ve farklı ses değişikliklerini özetlemeye çalıştık. Bibliyografyada faydalandığımız eserleri, yazar soyadlarının alfabetik sıralarına göre verdik.

ABSTRACT The language study of the novel named `Turkoman Turkish Spoken Form Guide ` a work from the still existing Turkoman dialect which belongs to the Oğuz Group has been chosen as the subject of the thesis. Turkoman Language is one of those Turkish dialects which has kept the method of reading vowels longer than their original forms alive. For this reason there has been many various native and foreign reference books written abaut Turkomans and their language. However, a considerable number of referances prepared in the field of grammar and dictionary studies are foreign reference books. The text studied in the thesis is taken from the novel `Sofiki Tomus` published in Ashkhabat in 1994. As the original text was written in Cyril Alphabet, the vowel sounds which are read longer than their original forms as well as the lisp (s_) and (z) sounds could not be determined in the text. The words bearing such vowel sounds are chosen from the dictionaries and are given as a list in the glossary section of the thesis. Some of the changes in sound in the field of phonetics (study of sounds) are indicated with the comparison of Turkish Language spoken in Turkey with the Old Turkish Language. Morphology (the study of morphemes of a language) of the text is studied under the main titles of declention affixes and derivative affixes. In the conclusion part, similarities and differences in the changes of sounds existing in the Orkhan Inscriptions, Tukish Language spoken in Turkey and Turkoman dialect are summarized. The bibliography includes the referance books listed in the alphabetical order of the surnames of their writers.