Türkiye`de emeklilik fonlarının sermaye piyasasına etkisi ve Sosyal Sigortalar Kurumu fonlarının yönetimi için alternatif bir model önerisi

Abstract

ÖZET Ülkemizde sosyal sigortalar kurumu, yaşlılık sorunu, aktif/pasif oranının düşüklüğü ve bu fonların devlet tarafından ucuz kaynak olarak görülmesi sonucu fonların politik tercihler nedeniyle verimli değerlendirilememesi gibi nedenlerle büyük bir finansal krizin eşiğine düşmüştür. Sosyal Sigortalar Kurumu fonlarının verimli alanlara kanalize edilebilmesi yoluyla hem bu fonların verimliliği hem de sigortalıların gelirleri arttırılmış olacak, aynı zamanda bu kurum en azından kendi kendine yeterli bir hale getirildiği taktirde, Sosyal Sigortalar Kurumu'nun açıkları için yapılan sübvansiyonlar nedeniyle devletin üzerinde yük olmaktan kurtarılmış olacaklardır. Bu çalışmada diğer kurumların da ortak veya benzer sorunlar içerisinde olduğu düşünülerek, Sosyal Güvenlik kurumlarının ülkemizdeki büyüklükleri itibariyle birinci sırada sayılabilecek Sosyal Sigortalar Kurumu incelemeye alınarak, Sosyal Sigortalar Kurumu'nun fon yönetimi ve sermaye piyasasındaki yeri ele alınmıştır. Bu araştırma yapılırken Sosyal Sigortalar Kurumunun fonlarının 1976-1996 yılları arası nerelere yatırım yapıldığı ve bu yatırımların sonuçları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sermaye piyasasının gelişmeye başladığı 1986 yılından sonraki dönem dikkate alınarak 1986-1996 yılları arasında Sosyal Sigortalar Kurumunun portföy yönetiminin nasıl olduğu incelenmiştir. Bu çalışmada mümkün olduğunca, kurumun birincil verileri kullanılarak, devletin bu fonları açıklarını kapatacak bir kaynak olarak görüp görmediği incelenmiş sigortacılık esaslarına uygun olarak sermaye piyasası araçlarına yatırım yapmanın fonların verimliliği ve sermaye piyasalarına olan etkisi araştırılmıştır.Bu çalışmada Sosyal Sigortalar Kurumu fonlarının devlet tarafından ucuz kaynak olarak görüldüğü ve fon yönetiminde modern portföy teorilerinin uygulanmadığı tespit edilmiştir Sonuç olarak diyebiliriz ki, Sosyal Sigortalar Kurumu, fon birikiminin olduğu ve sermaye piyasası araçlarının çeşitlendiği dönemlerde bile modern portföy yönetimi anlayışından uzak yatırım yapmanın sonucu olarak enflasyon karşısında bile korunamamıştır. Dolayası ile hem kurum zarara uğramış, hem de ekonomi içerisinde önemli bir yere sahip olan sermaye piyasaları için kurumsal yatırımcı fonksiyonunu yerine getirememiştir. Bu nedenle tüm taraflar açısından bu sorunun her geçen gün daha da ağırlaşacağı düşünülürse bir an önce köklü reformlar yapılıncaya kadar yeni bir organizasyona gidilerek kurum en azından kendi kendine yeterli bir düzeye getirilmelidir.

ABSTRACT In this study, SSK, it's fund management, and it's place in capital markets is analyzed. SSK has similiar problems with other Social Security Institutes. This study offers a general discussion of the patterns of SSK's funds that canalized to investments and it's results for the period of 1976-1996. Stock market started to flourish particularly after 1986 in Turkey. The portfolio management of SSK is studied for the period of 1986-1996. The purpose of this study is to show that whether SSK's funds have been managed according to modern portfolio management techniques, to offer an efficient portfolio management technique, to emphasize the role of the SSK as an investor in the stock market. This study shows that SSK can not be an investor in stock market without radical reforms. Without these radical reforms, funds can not be canalized to the economy. Since radical reforms take times, at least some essential regulation should be made, thus, SSK can be an efficient institution. The influence of Government on SSK's fund management have to be minimized. Instead of government, professional fund management units should conduct SSK's funds. Government's rote should be supervision of these units.