Duygusal zeka, kontrol odağı, genel olarak riskten kaçınma ve finansal okuryazarlığın riskli yatırım niyeti üzerindeki etkileri

Abstract

Bu çalışma, duygusal zekâ, kontrol odağı, genel olarak riskten kaçınma gibi bireysel faktörlerin ve finansal okuryazarlığın riskli yatırım niyeti üzerindeki etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma için gerekli veri 18 yaş ve üstü finansal karar verebilecek durumda olan 496 kişiden oluşan örneklemden toplanmıştır. Finansal olarak bağımlı olanlar çalışma dışında tutulmuştur. Bu çalışmada, bağımsız değişkenlerin bağımlı değişken üzerindeki doğrudan etkilerini incelemek üzere yapısal eşitlik modelinden, bireysel faktörlerin riskli yatırım niyeti ile ilişkisi üzerinde finansal okuryazarlığın moderatör etkisini incelemek üzere ise, çoklugrup yapısal eşitlik modellemesinden yararlanılmıştır. Sonuçlar, duygusal zekâ ve kontrol odağının riskli yatırım niyeti üzerinde olumlu ve genel olarak riskten kaçınmanın olumsuz etkisi olduğunu göstermektedir. Ayrıca, cinsiyet riskli yatırım niyeti üzerinde anlamlı bir role sahiptir. Finansal okuryazarlığın riskli yatırım niyeti üzerinde doğrudan etkisi olduğuna kanıt sunulamamaktadır. Ancak, finansal okuryazarlık önerilen ilişkilerde moderatör değişken rolü oynamaktadır. Daha açık bir ifadeyle, finansal okuryazarlığın düşük ve yüksek değerlerine göre bireysel faktörlerden kontrol odağının riskli yatırım niyeti üzerindeki etkisi farklılaşmaktadır. Araştırma bulgularına yönelik teorik ve pratik çıkarsamalar, araştırmanın kısıtları ve gelecek araştırmalara öneriler tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Duygusal zekâ, kontrol odağı, riskten kaçınma, finansal okuryazarlık, riskli yatırım niyeti.

This study aims to examine the effects of individual factors such as emotional intelligence, locus of control, risk averseness in general and financial literacy on the risky investment intention. In this regard, collected through a survey, our sample is comprised of 496 individuals who are aged eighteen and above and hence, able to make financial decisions. Those financially dependent have been excluded from the study. This study exploits second-order confirmatory factor analysis and structural equation modelling for direct effects of explanatory variables on the dependent variable and multigroup confirmatory factor analysis and structural equation modelling for indirect effect of financial literacy on the relationship between individual factors and dependent variable. Results indicate that (a) emotional intelligence has a positive impact, (b) external locus of control has a positive effect, (c) risk aversiness in general has a negative impact on risky investment intention. Also, gender plays role on risky investment intention. Yet, we could not provide evidence of direct effect of advanced financial literacy on intention. However, financial literacy has important role as a moderator variable by changing the nature of the posited relationships. More specifically, it diversifies the effect of locus of control on risky investment intention. Theoretical and practical inferences from study findings, limitations and future suggestions are discussed.Keywords: Emotional intelligence, locus of control, risk averseness in general, financial literacy, risky investment intention.