The antecedents of constructive and destructive deviant workplace behaviors

Abstract

Örgütlerin refahını olumlu ve olumsuz yönde etkileyen sapkın işyeri davranışları önemli bir araştırma alanıdır. Sapkın işyeri davranışlarının sebep olduğu maliyet ve kazanımların büyüklüğü düşünüldüğünde bu davranışların öncüllerinin belirlenmesi araştırmanının temel amacını oluşturmaktadır. Bu davranışlar ile ilgili bütüncül bir değerlendirme yapabilmek için araştırma modeli sadece yıkıcı sapkın işyeri davranışlarını değil, aynı zamanda inovatif yapıcı sapkın işyeri davranışlarını da içermektedir. Özellikle, bu çalışmada kariyerizm, idealizm, relativizm ve makyavelizm gibi bazı çalışan eğilimlerinin bir tutum değişkeni olan ahlaki çözülme aracılığıyla yıkıcı sapkın işyeri davranışları üzerindeki dolaylı etkisi incelenmiştir. Benzer şekilde, algılanan örgütsel adalet, katılımcı karar verme ve kişi örgüt uyumu gibi bazı çalışan algılarının bir tutum değişkeni olan psikolojik sahiplik aracılığıyla inovatif yapıcı sapkın davranışlar üzerindeki dolaylı etkisi incelenmiştir. Çalışmanın örneklemini İstanbul ilindeki yönetici olmayan kolayda örnekleme yöntemi ile ulaşılan 1000 hizmet sektörü çalışanı oluşturmaktadır. Araştırma verileri anket tekniği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma hipotezlerini test etmeden önce bir dizi ön analizler yapılmıştır. Yapılan bu analizlerden sonra araştırmanın teorik modeli yapısal eşitlik modellemesi ile test edilmiş ve son olarak aracılık etkilerini test etmek için hiyerarşik regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma bulguları göstermektedir ki; relativizm dışındaki tüm çalışan eğilimlerinin ahlaki çözülme aracılığı ile yıkıcı sapkın davranışlar üzerinde dolaylı etkileri vardır. Benzer şekilde tüm çalışan algılarının psikolojik sahiplik aracılığı ile inovatif yapıcı sapkın davranışlar üzerinde dolaylı etkileri vardır. Araştırma bulgularına yönelik teorik ve pratik çıkarımlar ile birlikte gelecek araştırmalar için öneriler sunulmuştur.

The construct of workplace deviance affecting well-being of organizations in terms of constructively and destructively is an important research area. Given the enormous gains and costs of it, the main purpose of this study is to determine the drivers of deviant workplace behaviors. In order to make a holistic assessment about it the theoretical model of the study is not only consists of destructive deviant workplace behaviors but also innovative constructive deviant workplace behaviors. Specifically, in this study the effects of some employee orientations namely careerism, idealism, relativism and machiavellianism on the destructive deviant workplace behaviors through moral disengagement was investigated. Likewise, the effects of some employee perceptions namely organizational justice, participative decision-making and person-organization fit on innovative constructive deviant workplace behaviors through psychological ownership was investigated. The sample of this study consists of 1000 employees, who work in non-managerial positions from different service sectors in Istanbul. In order to collect data, survey method was used. Before testing the research hypotheses, a series of preliminary analyses was conducted. After of all these analyses, the theoretical model was tested with the structural equation modelling. Lastly, in order to test mediating effects hierarchical regression analyses were conducted.The findings show that all employee orientations have significant effects on destructive deviant workplace behaviors and except for the relativism, which is one of the proposed predictors of destructive deviant workplace behaviors, moral disengagement as an attitude has a mediator role on these direct relationships. Similarly, all employee perceptions have significant effects on innovative constructive deviant workplace behaviors and psychological ownership, as an attitude, has a mediator role on these relationships. Managerial and practical implications, and further research directions are also forwarded.