Liderlik tarzlarının uyguladıkları güç kaynakları ve organizasyonel politikaların çalışanların tükenmişlik algısı üzerine etkisi Marmara Bölgesi çalışması

Abstract

18. yy. ikinci yarısından itibaren sanayi devrimi ile birlikte üretimin hızlanması, insan üstü çabayı beraberinde getirmiş ve duygusal bir varlık olan insanı yıpratmaya başlamıştır. 1970'li yıllarda kavramlaşan ve ilk başlarda stres olarak telaffuz edilen, bu kavram daha sonra `tükenmişlik` kavramı olarak ifade edilmeye başlanmıştır.Çalışanlar zihinlerinde liderin ne olduğu ile ilgili resim oluştururlar. Sonra şu anki tanık oldukları liderlik davranışı ile bu resmi kıyaslarlar. Sonuç olarak da çalışan performansı bu kıyaslama sonucuna göre etkilenir.Yapılan araştırmalar liderlik tarzının çalışan performansını olumlu yönde etkilediğini ve çalışan tükenmişliğinin liderin algılanmasıyla ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır.Bu çalışma en iyi liderlik tarzını tanımlamamakta, normal koşullarda üç tip liderlik tarzının (hizmetkar liderlik, dönüşümcü liderlik, etkileşimci liderlik) tükenmişlik üzerine etkisini; organizasyonel politikalar ve güç aracılığıyla karşılaştırmaktadır.Çalışmamızda; hizmetkar liderlik, dönüşümcü liderlik, etkileşimci liderlik, güç kullanımı ve tükenmişlik algısı başlıklarından oluşan veriler; 49 kurum ve kuruluştan 401 anket ile toplanmıştır. Veriler yapısal eşitlik modeliyle modellenmiştir.Sonuç olarak; liderlik tarzlarının güç kullanımı ve organizasyonel politikalar aracılığıyla tükenmişliği etkilediği sonucu ortaya çıkmıştır. Ayrıca, etkileşimci liderlik ve hizmetkar liderlik tarzlarının tükenmişliğe neden olmadığı, tersine tükenmişliği azalttığına yönelik hipotez test sonuçları elde edilmiştir. Dönüşümcü liderlik tarzına ve tükenmişlik analiz sonuçlarında ise, dönüşümcü liderliğin büyük oranda tükenmişliğe neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Hizmetkar Liderlik, Dönüşümcü Liderlik, EtkileşimciLiderlik, Güç Kaynakları, Organizasyonel Politikalar, Tükenmişlik.

Since the second period of the 18. century, thanks to industrial revolution, speed in production, brought superhuman performance requirement in working life. This weakened hardly people who have, in reality, important emotional side in their creature. In the beginning, the emerging effect was named as stress or depression. Afterwards, it has began to be called by using the term `burnout` since 1970s. Employees imagine a leadership figure in their minds. After they compare the real picture with their expectations. As a result, the performance of employee is shaped along to this comparing.Researches had shown that types of leadership affect performance positively and there are relationship between leadership and employee burnout perception.This study didn't aim at defining the best leadership, however, tried to explain the effect of three types of leadership (servant, transformational, and transactional leadership) effects on burnout by the help of perception of organizational politics and power implementing.For this study, data were collected with 401 questionnaire from different 49 institutions either private or governmental. Results reached at the end of the two steps analysis were reported. According to findings of this study it can be asserted that leaders' power implementation methods and their organizational politics affect the burnout perception.Keywords: Servant Leadership, Transformational Leadership, Transactional Leadership,Power Resources, Organizational Politics, Burnout.