İnsan sermayesi, ilişkisel sermaye, inovasyon sermayesi ve süreç sermayesinin firma değeri ile ilişkisi: BIST üzerine bir uygulama

Abstract

Geleneksel finansal tablolar, günümüz bilgi temelli ekonomi içerisinde entelektüel sermaye (ES) varlıklarını ölçme konusunda yetersiz kalmıştır. Ancak bu tarz varlıklar sermaye piyasaları içerisinde fiyatlandırılmaya devam edilmiş ve böylelikle de firmaların piyasa değerleri ile defter değerleri arasında boşluklar görülmeye başlanmıştır. Bu tez çalışmasında artmaya devam eden bu boşluk üzerindeki tartışmalara katkı sağlamak amacıyla, ES bileşenlerinin (insan, ilişkisel, inovasyon ve süreç) 'diğer bilgiye' karşılık olarak Ohslon (1995) değerleme modeli (OM) içerisine eklenmesine ve bu bileşenlerin firma değeri üzerindeki değer ilişkisinin incelenmesine karar verilmiştir. Hipotezlerin test edilebilmesi için Rogers kümelenmiş ve Driscoll-Kraay dirençli standart hatalar statik tahmin yöntemleri ile Sistem-GMM dinamik tahmin yöntemi Stata 13.1 ve Eviews 8 istatistiksel paket programları yardımıyla 2004-2014 yılları arasında Borsa İstanbul Sınai Endeksi içerisindeki halka açık firmalardan elde edilen panel veri setine uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara göre; OM Türkiye özeline uymaktadır, insan sermayesi bileşeninin firma piyasa değeri üzerinde olan etkisi bütünüyle kabul edilebilmiş ve ilişkisel ve süreç sermayelerinin firma değeri üzerindeki etkisi ise kısmen de olsa doğrulanmıştır. Diğer taraftan sonuçlar, inovasyon sermayesinin firma değeri üzerinde herhangi bir anlamlı etkisinin olmadığını göstermiştir. Son olarak, OM parametreleri ile birlikte ES bilgilerinin kullanılmasıyla Türkiye sınai endüstrisine uygun bir firma değerleme modeli geliştirildiği düşünülmektedir. Bu bulgulardan hareketle, firma yöneticilerinin küresel piyasalarda firmanın değerini en üst düzeye çıkarmak için bu bileşenler üzerinde uygun kaynak planlaması yapmaları tavsiye edilmektedir. Ayrıca muhasebe standartları açısından bakıldığında ise değer ilişkili bu bileşenler ile ilgili ayrıntılı bilgilerin yer aldığı ayrı bir finansal raporlama standardının oluşturulması tavsiye edilmektedir.

In today's knowledge-based economy, traditional financial statements become insufficient to measure intellectual capital (IC) assets. However such assets have continued to be priced in the capital markets and thus the gap between firms' market value and book value have become more apparent. For the purpose of contributing to the discussions on this growing gap in this thesis, it has been decided to add IC components (human, relational, innovation and process capitals) separately into the Ohlson (1995) valuation model (OM) as 'other information' and try to find out the value relevance of IC components. In order to test hypothesis, it was applied Rogers clustered and Driscoll-Kraay robust standard errors static estimation methods and System-GMM dynamic estimation method through the Stata 13.1 and Eviews 8 statistical package softwares to the panel data set which is obtained from the Borsa Istanbul publicly traded industrial companies from 2004 to 2014. According to the findings, OM is suitable for the Turkish context, effect of human capital component on firm value has been accepted completely, and effect of relational and process capitals on firm value is at least partially confirmed. On the other hand, the results indicate that innovation capital has not any significant effect on firm value. Finally, it is argued that firm valuation model which is suitable for Turkish manufacturing industry has been developed by using intellectual capital information along with OM parameters. Based on these findings, firm managers should make appropriate resources planning on these components to maximize firm's value in the global market. From the accounting standards perspective, it is recommended to create a separate financial reporting standard which includes detailed information on these components, are value-relevant in making business valuation decisions.