Liderlik türleri,örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlık ilişkisi

Abstract

Liderlik, toplumların var olduğu ilk günlerden bu yana yaşamın her alanına girmiş, tarih boyunca en büyük organizasyonlardan en küçüğüne kadar amaç ve hedeflerin gerçekleştirilmesi çoğu zaman liderlik ve lidere endekslenmiştir. Toplumlar, liderleri sayesinde çağın gerektirdiği değişimlere uyum sağlayarak varlıklarını devam ettirebilmişlerdir. Liderlerin sahip olduğu bu sorumluk tarih boyunca değişmezken, liderlik kavramı ve liderlik özellikleri geçmişin tecrübelerini de kapsayacak şekilde her dönemin özelliklerine göre gelişim göstermiş ve yüz yılı aşkın bir süredir de bizim bildiğimiz anlamda akademik araştırmalara konu olmaktadır. Her bir araştırma kendi şartlarına göre liderliğin farklı yönlerini, özelliklerini, sonuçlarını araştırmış, buna göre bazı neticeler elde etmiştir. Bu çalışmanın amacı; sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçişte, eski liderlik tarzlarının yeterli görülmemesi üzerine ortaya çıkan yeni üç liderlik tarzını yani Görev Odaklı, Değişim Odaklı ve İlişki Odaklı Liderliği incelemek ve bunların Örgütsel Özdeşleşmeye ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışına etkisini bilimsel verilerle ortaya koymaktır. Bu araştırmaya İstanbul'daki 4 devlet okulunda görev yapan toplam 310 yönetici ve öğretmen katılmıştır. Toplanan veriler AMOS ve SPSS yazılımları kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak, üç liderlik türü ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasında anlamlı düzeyde olumlu ilişki bulunmuş, örgütsel özdeşleşmenin bu ilişkide aracı rolü bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: İlişki Odaklı Liderlik, Değişim Odaklı Liderlik, Görev Odaklı Liderlik, Örgütsel Özdeşleşme, Örgütsel Vatandaşlık.

Leadership has been a universal phenomenon and affected organizations and societies of various types throughout history. It is a widely accepted fact that leadership is closely related with organizational effectiveness. As such, organizational leaders play a key role in the attainment of organizations' goals. Organizations with successful leaders have adapted to changes more easily. While this non-changing responsibility of leaders, leadership conception and leader's features had been improved by as regards the every feature of every ages by including the past experience. And it has been subject to academic studies in our terms for more than a hundred year. Each and every study has focused on different aspects, specifics and results of leadership with regards to its own conditions and they have yielded certain outputs accordingly. The objective of our study is to study three new types of leadership, namely Change Oriented Leadership, Task Oriented Leadership, İnteraction Leadership which emerged in transformation from industrial society to information society as the old models of leadership were no longer sufficient, and to explain their effects on organizational engagement and organizational citizenship behavior through scientific data. Participants of the study were administrative staff and teachers working at 4 public schools in Istanbul. 310 questionnaires were collected and analyzed through AMOS and SPSS software. A significant positive relationship was found between three type of leadership and organizational citizenship behavior. Organizational engagement mediated this relationship.Key Words: Change Oriented Leadership, Task Oriented Leadership, İnteraction Leadership, Organizational Engagement, Organizational Citizenship Behavior.