İşletmelerde siber zorbalık, duygusal zeka ve üretim karşıtı davranışlar ilişkisi

Abstract

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin günlük hayatta kullanımının yaygınlaşması ile siber zorbalık adı verilen yeni bir fenomen ortaya çıkmıştır. Siber zorbalık konusunda bugüne kadar yapılan çalışmaların büyük kısmı çocuklar ve ergenler üzerinedir. Ancak teknoloji ile büyüyen bu nesil iş gücüne katıldıkça ve iş yerinde bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı arttıkça yetişkin bireylerin de siber zorbalık mağduru olma ihtimali artmaktadır. Geleneksel zorbalıktan ayrılmasına hatta mağdur üzerinde daha ciddi sonuçlarının olmasına yol açan kendine has özellikleri nedeniyle iş yeri siber zorbalığı ilgiyi hak etmektedir. İş yerindeki strese tepki olarak çalışanlar üretim karşıtı davranışlar sergileme eğilimindedir. Siber zorbalık mağduriyetinin de kanıtlanmış bir stres kaynağı olarak, üretim karşıtı davranışlara yol açması kaçınılmazdır. Ancak stres ile başa çıkmada bireyin pozitif stratejilere yönelmesine yol açtığı gösterilmiş olan duygusal zekanın bu ilişki üzerinde önemli bir rol oynaması beklenmektedir. Bu nedenle bu tez çalışmasının amacı iş yeri siber zorbalık mağduriyetinin ölçümünde kullanılmak üzere çok boyutlu bir ölçeğin geliştirilmesi ve bu ölçek kullanılarak gerçekleştirilen çalışma sonucunda iş yeri siber zorbalık mağduriyeti, duygusal zeka ve üretim karşıtı davranışlar ilişkisini açıklamaktır.Bu bağlamda tez çalışmasında iki aşamalı bir araştırma süreci gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada iş yeri siber zorbalık mağduriyetinin içeriğini öğrenmek amacıyla ölçek geliştirme çalışması yapılmıştır. Ölçeğin geçerlik ve güvenilirlik testleri sonrasında ikinci araştırma sürecinde araştırma modeli test edilmiştir. Bu anlamda devlet üniversitelerinde çalışmakta olan akademisyenler üzerinde gerçekleştirilen ana çalışma ile 1) iş yeri siber zorbalık mağduriyetinin üretim karşıtı davranışlar sergilenmesi üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğu ve 2) yüksek duygusal zeka seviyesinin iş yeri siber zorbalık mağduriyeti ile üretim karşıtı davranışlar ilişkisi üzerinde moderatör etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Siber zorbalık, duygusal zeka, üretim karşıtı davranışlar

Along with the rise in the prevelance of utilization of information and communication technologies in daily life, a new phenomenon called cyberbullying emerged. Most of the studies on cyberbullying include children and adolescents. But as this generation growing with technology joins the workforce and usage of information and communication technologies at workplace increases, the possibility of adults becoming victims of cyberbullying increases as well. Because of its unique nature, which discriminates it from traditional bullying and makes its effects on victims more serious, cyberbullying at workplace deserves more attention. Employees tend to display counterproductive behaviors as a reaction to workplace stress. Cyberbullying victimization is a proven stress source and it will inevitably result in counterproductive behaviors. But emotional intelligence, which is shown to pave the way for choosing more positive coping strategies, is expected to play an important role in this relationship. Therefore, the aim of this thesis is to develop a multidimentional scale for measuring workplace cyberbullying victimization and to use this scale to reveal the relationship between workplace cyberbullying victimization, emotional intelligence and counterproductive behaviors.In this regard, we followed a two phase study process. At the first phase, we developed a scale to understand the content of workplace cyberbullying victimization. After the validity and reliability analysis of the scale, as the second phase of the study, we tested our study model. In this sense, we carried out a main study on academicians working in state universites, which determined that 1) workplace cyberbullying victimization has a positive effect on performing counterproductive behaviors and 2) high levels of emotional intelligence has a moderator effect on the relationship between workplace cyberbullying victimization and counterproductive behaviors.Keywords: Cyberbullying, emotional intelligence, counterproductive behavior