Doğal ve ticari Bombus terrestris populasyonlarının karşılıklı melezlerinin koloni gelişim özelliklerinin kontrollü koşullarda belirlenmesi

Abstract

Yayılmacı özelliğe sahip olmaları nedeniyle Bombus terrestris kolonilerinin yoğun olarak kullanılması bazı ekolojik risklere yol açabilmektedir. Söz konusu riskler sadece doğal faunasında B. terrestris bulunmayan ülkeler için geçerli olmayıp benzer risk Türkiye gibi doğal faunasında bu arıları barındıran ülkeler için de geçerlidir. Melezleşmenin olası ekolojik etkileri yoğun bir şekilde tartışılmasına rağmen, bombus arılarının ticari olarak kullanıldıkları yaklaşık 30 yıllık süreçteki neden olduğu genetik bozulmaların ölçüsü tam olarak bilinmemektedir. Bu çalışma doğal ve ticari B. terrestris kolonilerinin birinici generasyon saf ve melezlerinin koloni gelişim özelliklerinin kontrollü laboratuar koşullarında belirlenmesi ve karşılaştırılması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Doğal ve ticari kolonilerde üretilen ana ve erkek arılar doğal x doğal (D♀XD♂), doğal x ticari (D♀XT♂), ticari x ticari (T♀XT♂) ve ticari x doğal (T♀XD♂) genotip gruplarını oluşturacak şekilde çiftleştirilmiştir. Ticari ana arılar tarafından oluşturulan koloniler doğal ana arıların oluşturduğu kolonilere göre daha fazla sayıda genç ana arı üretmişlerdir. İki populasyon arasında ana ve erkek arı üretim stratejisi bakımından da farklılık belirlenmiştir. Doğal ve ticari populasyon arasındaki melezleşme koloni gelişim özelliklerinin iki genotip arasında bir değer alması şeklinde sonuçlanmıştır. Çalışma sonuçları ayrıca koloni gelişim özellikleri açısından ana arının elde edildiği koloninin bu ana arının çiftleştiği erkek arıların elde edildiği koloniye göre daha belirleyici olduğunu da göstermiştir. Çalışma bulguları bombus arısı konusunda yaşanan ticarileşmenin B. terrestris' in yayılma potansiyelini artırabileceğini göstermektedir.

Because Bombus terrestris exhibits invasive characteristics, extensive use of them carries environmental risks, not only for regions where it is nonindigenous but also for regions where it naturally occurs, like Turkey. Although the possible ecological impacts of this invasive species have been intensely discussed with respect to hybridization, we know little about the consequences of this nearly 30-year period of commercialization. This study was conducted to determine and compare the developmental characters of native and commercial colonies, and their first generation hybrids, under the same laboratory conditions. Young queens and males produced in both native and commercial colonies were mated to generate four genotype groups: native X native (N♀XN♂), native X commercial (N♀XC♂), commercial X commercial (C♀XC♂), and commercial X native (C♀XN♂).Colonies founded by commercial queens produced more gynes than colonies founded by native queens. Native and commercial colonies also differed in their patterns of production of males and gynes. Hybridization between commercial and native genotypes generally resulted in intermediate expression of the colony traits. Our data also suggest that the maternal genotype primarily determines these colony traits. We conclude that commercialization has enhanced the invasive potential of B. terrestris.