Isparta-Sütçüler yöresinde kertenkele türlerinin habitat uygunluk haritalaması

Abstract

Bu tez çalışması, Isparta-Sütçüler yöresinde yayılış gösteren kertenkele türlerinin çevresel değişkenlerle olan ilişkilerinin ortaya koyulması ve bu değişkenler yardımı ile alanda tespit edilen kertenkele türlerine ait habitat uygunluk haritalarının elde edilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. 100×100 m büyüklüğündeki 251 örnek alanda gerçekleştirilen arazi çalışmaları sonucunda sahada altı kertenkele türü (Stellagama stellio, Anatololacerta danfordi, Anatololacerta pelasgiana, Ophisops elegans, Lacerta trilineata ve Chamaeleo chamaeleon) tespit edilmiştir. İstatistiksel açıdan yeterli var verisine sahip dört kertenkele türü (Stellagama stellio, Anatololacerta danfordi, Anatololacerta pelasgiana ve Ophisops elegans) ile 24 çevresel değişken arasındaki ilişkiler MaxEnt yöntemi ile analiz edilmiş ve haritalandırılmıştır. Her bir kertenkele türü için elde edilen çok sayıdaki tür dağılım modelleri arasından en uygun olanının seçiminde, modele ait eğitim veri seti ve test veri seti ROC değerleri arasındaki standart sapma değerleri dikkate alınmıştır. En düşük standart sapma değerine sahip model ideal model olarak seçilmiştir. S. stellio için elde edilen habitat uygunluk modeli (ROC: 0,942-0,929) incelendiğinde, türün dağılımına etki eden çevresel faktörler; anakaya, yıllık yağış, topoğrafik nemlilik indeksi, eğim, engebelilik, toplam solar aydınlanma indeksi, suya uzaklık, topoğrafik pozisyon indeksi, arazi örtü/kullanım sınıfları ve yükselti olarak tespit edilmiştir. Anotololacerta pelasgiana' nın habitat uygunluk haritasını (ROC: 0,990-0,984) oluşturan çevresel değişkenler ise; anakaya, yıllık yağış, dere yoğunluğu, eğim, engebelilik, EVI (gelişmiş bitki indeksi), arazi yüzü şekli, toplam solar aydınlanma indeksi, suya uzaklık, arazi örtü/kullanım sınıfları ve yükseltidir. Anatololacerta danfordi' nin (ROC: 0,916-0,898) dağılımını sınırlandıran çevresel değişkenlerin; anakaya, dere yoğunluğu, eğim, engebelilik, arazi yüzü şekli, radyasyon indeksi, arazi örtü/kullanım sınıfları olduğu tespit edilmiştir. Ophisops elegans için en iyi habitat uygunluk modelini (ROC: 0,960-0,929) oluşturan çevresel faktörler; ana kaya, yıllık yağış, eğim, dayanıklılık, kara durumu indeksi, arazi örtüsü / kullanım sınıfları olarak belirlenmiştir.

This thesis was carried out to determine the relations between lizard species which appeared in Isparta-Sütçüler district and environmental variables, and to acquire the habitat suitability maps of lizard species in the study area. As a result of field studies performed in 251 sample plots (100 x 100 m), 6 lizard species (Stellagama stellio, Anatololacerta danfordi, Anatololacerta pelasgiana, Ophisops elegans, Lacerta trilineata, Chamaeleo chamaeleon) were detected. The relationship between 4 lizard species (Stellagama stellio, Anatololacerta danfordi, Anatololacerta pelasgiana, Ophisops elegans) which have sufficient presence data in terms of statistical and 24 environmental variables were analyzed and mapped by Maxent method. The standard deviation values between training data set ROC values and test data set ROC values were used to select the optimum model from among the great numbers of species distribution models which acquired for each lizard species. The model which has minimum standard deviation value was selected as a optimum model. When the habitat suitability model (ROC: 0,990-0,984) obtained for S. stellio was examined, the environmental factors affecting the distribution of the species were determined as the bedrock, annual index, distance to water, topographic position index, land cover/use classes and altitude. The environmental variables which created the habitat suitability map (ROC: 0,916-0,898) for A. pelasgiana were bedrock, annual precipitation, stream density, slope, ruggedness, EVI (enhanced vegetation index), land position index, total solar ilimunation index, distance to water, land cover/use classes and altitude. The environmental variables affecting the distribution of A. danfordi (ROC: 0,916-0,898) were found as bedrock, stream density, slope, ruggedness, land position index, radiation index, land cover/use classes. Environmental factors that create the optimum habitat suitability model for O. elegans (ROC: 0,960-0,929) were determined as the bedrock, annual precipitation, slope, ruggedness, land position index, land cover/use classes.