Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre bilinci ve çevresel duyarlılık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Niğde ili örneği)

Abstract

Bu araştırma ile sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre bilinci ve çevresel duyarlılık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sahip oldukları cinsiyet, sınıf düzeyi, kardeş sayısı, mezun olunan lise türü, ikamet edilen yer, anne ve baba eğitim durumu, aylık gelir, doğup büyüdüğü çevre ve sivil toplum kuruluşuna üye olup olmama durumlarının çevre bilinci ve çevresel duyarlılıkları üzerinde bir etkisinin olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada çevre kavramı, çevre türleri ve çevre sorunları açıklandıktan sonra, dünyada ve Türkiye'de görülen başlıca çevre sorunlarının neler olduğuna değinilmiştir. Ayrıca, çevre sorunlarının önlenmesi, çevre bilinci ve çevresel duyarlılık ile çevre eğitimi, ilkokulda ve ortaokulda çevre eğitimi ve sosyal bilgilerde çevre eğitimi ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesinde öğrenim gören 262 sosyal bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, Yeşilyurt, Gül ve Demir (2013) tarafından geliştirilen `Çevre Bilinci ve Çevresel Duyarlılık Ölçeği` ile 2016-2017 eğitim-öğretim yılında toplanmıştır. Elde edilen veriler IBM SPSS 21.0 programı vasıtasıyla gerekli istatistiksel analizler gerçekleştirilerek tablolaştırılarak yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre bilinci ve çevresel duyarlılık düzeylerinin `Katılıyorum` (Yüksek) düzeyinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkenlerini oluşturan cinsiyet, ikamet edilen yer, baba eğitim durumu değişkenlerinin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre bilinci ve çevresel duyarlılık düzeylerine etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın sonunda araştırma bulguları ışığında çeşitli öneriler sunulmuştur.

This study aims to investigate social studies pre-service teachers' levels of environmental awareness and environmental sensitivity in terms of different variables. In this context, whether social studies pre-service teachers' genders, class levels, numbers of siblings, types of high schools, places of residence, education levels of parents, monthly incomes, homelands and being a member of a non-governmental organization or not have effects on their environmental awareness and sensitivity was analyzed. Types of environment and environmental issues having been explained, primary environmental issues in Turkey and in the world were referred to in the study. Besides, information about the prevention of environmental problems, environmental awareness, environmental sensitivity and environmental education in primary school, secondary school and social studies lesson was also included. The study group of the research consists of 262 social studies pre-service teachers studying at Niğde Ömer Halisdemir University. The data of the study was collected in 2016-2017 academic years using `Environmental Awareness and Environmental Sensitivity Scale` developed by Yeşilyurt, Gül and Demir (2013). The data was statistically analyzed through IBM SPSS 21.0 program and interpreted using tables. The results of the study showed that the environmental awareness and environmental sensitivity level of social studies pre-service teachers were of `I agree` (High) level. It was found that the gender, place of residence and educational level of father variables had effects on the social studies pre-service teachers' environmental awareness and environmental sensitivity levels. Several recommendations were also made based on the findings of the study.