Çevresel sürdürülebilirlik ve kütüphaneler: Yeşil kütüphaneler

Abstract

Sürdürülebilir kalkınmanın bir parçası olan çevresel sürdürülebilirlik, son yıllarda kütüphanelerin de ilgilendiği bir konu olmaya başlamıştır. Bu çalışma, konuyu kavramsal olarak ele almanın yanında, Kocaeli ve İstanbul'da bulunan üniversite kütüphanelerinde gerçekleştirilen yeşil (çevre dostu) uygulamaları belirlemek, bu kütüphaneleri kullanan kullanıcıların (öğrencilerin) günlük yaşamdaki çevresel farkındalık ve tutumlarını, yeşil kütüphane algılarını belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ayrıca, öğrencilerin bilgi erişim ve kullanımı ile ilgili unsurların çevresel etkileri ile ilgili farkındalık düzeyleri ve kullanıcı gözünden kütüphanelerin yeşil olma düzeyleri de araştırılmıştır. Veri toplama tekniği olarak kütüphane yöneticilerine ve kullanıcılarına olmak üzere, iki farklı anketten yararlanılmıştır. Çalışma kapsamında İstanbul'da 10 Kocaeli'nde 1 üniversite kütüphanesi yöneticisi olmak üzere toplam 11 üniversite kütüphanesinden yüz yüze görüşme yoluyla anket uygulanarak veri toplanmıştır. Bunların içinden 8 üniversite kütüphanesinin kullanıcılarına da yüz yüze görüşme yoluyla anket uygulanmıştır. 436 kullanıcı/öğrenci anketi yanıtlamıştır. Çalışma sonucunda 11 üniversite kütüphanesinin 7'si, yeşil kütüphane kategorisinde yer almıştır. Kullanıcılardan elde edilen verilerin analiz sonuçlarında, çevre ile ilgili eğitim alanların almayanlara göre, günlük yaşamdaki çevresel farkındalık ve tutum ortalamaları (GFT) anlamlı bir şekilde yüksek bulunmuştur. Yeşil kütüphanelerin kullanıcılarında, yeşil olmayanların kullanıcılarına göre kütüphanelerini yeşil bulma düzeyleri (KYD) anlamlı bir şekilde yüksek bulunmuştur. Bu durum, çevre dostu uygulamalar kullanıcılar tarafından fark edilmiştir, şeklinde yorumlanabilir. Yeşil kütüphaneler ile kullanıcılarının günlük yaşamdaki çevresel farkındalık ve tutumları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır.

Environmental sustainability, which is a part of sustainable development, has become an issue of interest in libraries in recent years. This study was carried out in order to identify the green (environmentally friendly) practices in the university libraries in Kocaeli and Istanbul and to determine the environmental awareness and attitudes of the users (students) who use these libraries in their daily lives, as well as conceptually. In addition, students' level of awareness about environmental impacts of information access and use and the greenness of libraries from the user's perspective were also investigated. Two different questionnaires were used as data collection technique for library administrators and users. Within the scope of the study, data were collected through face-to-face interviews from 11 university libraries, 10 university administrators in Istanbul and 1 university library administrator. Among these, 8 university library users were interviewed through face-to-face interviews. 436 users / students answered the questionnaire. As a result of the study, 7 of the 11 university libraries were in the green library category. In the analysis results of the data obtained from the users, the average environmental awareness and attitude (GFT) in daily life were found to be significantly higher than those who did not receive environmental education. The level of finding green libraries (KYD) was significantly higher among users of green libraries than non-green users. This can be interpreted as environmentally friendly applications have been noticed by users. No significant difference was found between the green libraries and their environmental awareness and attitudes in daily life.