Thermoluminescence dating of Değirmentepe (Malatya) and Panaztepe (Menemen) potteries

Abstract

ÖZET DE?İRMENTEPE (MALATYA) VE PANAZTEPE (MENEMEN) ÇANAK-ÇÖMLEILERINİN TERMOLÜMÎNESANS İLE YAŞ TAYINÎ ODABAŞI, Serpil Yüksek Lisans Tezi, Fizik Bölümü Tez Yöneticisi: Doç.Dr. Naif TÜRETKEN Haziran 1988, 73 sayfa Bu tezde, quartz inclusion metodu ile TL yaş tayini, Panaztepe (Menemen) ve Değirmentepe (Malatya) kazı alanlarından alınan 14 çanak-çömlek parçası Üzerine uygulanmıştır. Bu örneklerin quartz grainleri elde edildikten sonra bunların doğal ışıma eğrileri ve çeşitli dozlarda gamma radyasyonuna tutularak yapay ışıma eğrileri gözlenmiştir. Doğal ışıma eğrileri 250°C, 325 C ve 375 C de olmak üzere bir veya iki tepeden oluşmuştur. Gamma radyasyonu bu tepelere 90 C, 110 C ve 150°C tepelerini de eklemiştir. Doğal dozlar, birinci ve ikinci kalibrasyon eğrilerinin ekstrapolasyonundan elde edildi, örneklerin arkeolojik yaşları elde edilen doğal dozların tahmini bölgesel doza oranıyla hesaplandı. Panaztepe örneklerinin yaşları, 3000 ve 4800 arasında değişirken, Değirmentepe örneklerinin yaşları 7000 civarında bulundu.. Bu iki yöreden alınan çanak-çömlek örneklerinin tarihlenme sonuçları TL yaş tayini tekniğinin oldukça güvenilir ve doğru olduğunu göstermiştir. Gelecekteki çalışmalarda, bu teknik, Türkiye'deki kazı alanlarından elde edilen seramik örneklerine uygulandığında, daha kesin sonuçlar elde edilebilir. Bu teknik, klasik yöntemlerle çözülemeyen arkeolojik problem lerin çözümüne de ışık tutacaktır. -v-

ABSTRACT THERMOLUMINESCENCE DATING OF DE?İRMENTEPE (MALATYA) AND PANAZTEPE (MENEMEN) POTTERIES ODABAŞI, Serpil M.S..>n Physics Dept. Supervisor: Assoc. Prof.Dr. Naif TÜRETKEN June 1988, 73 page In this thesis, the quartz inclusion technique of TL age determination was applied on 14 different pottery samples which were taken from Panaz t epe (Menemen) and Değirmentepe (Malatya) ruins. After quartz grains were obtained from these samples, their natural glow curves and their artificial (laboratory induced) glow curves were obtained. Natural glow curves consisted of either one or two of the peaks appearing at 250°C, 325°C and 375°C. Exposure to radiation produced additional peaks at 90°C, 110°C and 150°C. The natural doses were obtained from the extrapolation of the first and second calibration curves. The archaeological ages of the samples were calculated from the ratio of the obtained natural doses to the assumed regional dose rates. The ages of Panaztepe's samples varies between 3000 and 4800 years, and the ages of Değirmentepe' s samples were found to be about 7000 years. The results of pottery dating for these two sites have shown that the TL age determination technique is of high reliability and accuracy. In future more accurate results may be obtained when this -iii-technique is applied to a wider group of ceramic samples from various ruins of Turkey. This technique may also throw some light on archaeological problems which cannot be solved by using classical methods. -IV-