Allıum cepa L.`nın bazı fizyolojik ve sitogenetik parametreleri üzerindeki tuz stresinin zararlı etkilerinin hafifletilmesinde sodyum hipokloritin NaClO rolü

Abstract

Bu tez çalışmasında, hem normal koşullar hem de tuz stresi altındaçimlendirilen Allium cepa L.'nın tohum çimlenmesi, fide büyümesi(radikula uzunluğu, radikula sayısı ve taze ağırlık), mitotik aktivite vekromozom anormallikleri üzerine sodyum hipokloritin (NaClO) etkileriaraştırılmıştır.Tek başına NaClO'lu ortamda çimlendirilen tohumların radikulauzunluğu, radikula sayısı ve taze ağırlığı saf su ortamında çimlendirilenkontrol tohumlarınınkilerle karşılaştırıldığında azalırken, çimlenmeyüzdeleri istatistiksel açıdan kontrol tohumlarınınkilerle aynı olmuştur.Ayrıca, tek başına NaClO'lu ortamda çimlendirilen A. cepa tohumlarınınkök ucu meristemlerinde mitotik indeks saf su ortamında çimlendirilenkontrol tohumlarınınkilere göre bir azalma gösterirken, kromozomanormalliklerinin sıklığı kontrolünkilere göre bir artış göstermiştir.Diğer yandan, tuz stresi A. cepa'nın tohum çimlenmesi ve fidebüyümesini önemli ölçüde engellemiştir. Dahası, tohumların kök ucumeristemlerinde mitotik indeksi önemli ölçüde azaltmış, kromozomanormalliklerinin sayısını ise artırmıştır. Oysaki tuzun tohumçimlenmesi, fide büyümesi, mitotik aktivite ve kromozom anormallikleriüzerindeki zararlı etkileri NaClO uygulaması ile çeşitli derecelerdeönemli ölçüde hafifletilmiştir.Anahtar Kelimeler: Allium cepa L., fide büyümesi, kromozomanormalliği, mitotik indeks, sodyum hipoklorit, tohum çimlenmesi, tuzstresi.

In this work, the effects of sodium hypochlorite (NaClO) on the seedgermination, seedling growth (radicle length, radicle number and freshweight), mitotic activity and chromosomal aberrations of Allium cepa L.germinated under both normal conditions and salt stress were studied.The radicle length, radicle number and fresh weight of the seedsgerminated in the medium with NaClO alone reduced as compared withones of the control seeds germinated in distilled water medium whiletheir germination percentage was statistically the same as ones of thecontrol seeds. In addition, the mitotic index in root tip meristems of A.cepa seeds germinated in the medium with NaClO alone demonstrated adecrease according to ones of the control seeds germinated in distilledwater medium while their frequency of chromosomal aberrationsshowed an increase according to ones of the control.On the other hand, salt stress considerably inhibited the seedgermination and seedling growth of A. cepa. Furthermore, it markedlyreduced the mitotic index in root tip meristems of the seeds andincreased the number of chromosomal aberrations. Whereas, thedetrimental effects of salt on the seed germination, seedling growth,mitotic activitiy and chromosomal aberrations were dramaticallyalleviated in varying degrees by NaClO application.Keywords: Allium cepa L., seedling growth, chromosomal abnormality,mitotic index, sodium hypochlorite, seed germination, salt stress.