Afyon basınında harf inkılabının yansımaları

Abstract

ÖZET Osmanlı Devleti' nde yenileşme döneminde pek çok alanda olduğu gibi harfler konusunda da bir takım girişimler yapılmıştır. Özellikle Maarif Bakanı Münif Paşa'nın Arap harflerinde ıslahat yapılması gerektiğini açıkça ifade etmesiyle birlikte daha çok gazete ve mecmualarda fikir tartışmaları şeklinde gerçekleşen bir mücadele dönemi başlamıştır. Osmanlı aydınlarından bazıları Arap harflerinde ıslahat yapılmasını savunurken, bazıları da Latin harflerinin kabul edilmesi gerektiğini savunmuşlardır. 1928 yılma kadar süren tartışmalara Afyonkarahisar basını da uzak kalmamış, Abdullah Mahir ve Mahmut Velid, Haber ve Son Haber gazetelerinde yazdıkları makalelerde bu konudaki düşüncelerini açıklamışlardır. 1928 yılında harf inkılâbının gerçekleşmesinden sonra Afyonkarahisar basını iki önemli görevi üstlenmiştir. İlki, yeni Türk harflerini tanıtmak, ikincisi ise bu harfleri tatbik etmektir. Afyonkarahisar basınında Son Haber gazetesinin yeni Türk harflerinin tüm Türkiye'ye öğretilmesi amacıyla açılan Millet Mektepleri hakkında geniş bilgi vermesi yine üstlendiği tanıtıcı görevin bir gereğidir. Harf inkılâbının doğal bir sonucu olan Dil inkılâbı hakkında Taşpınar mecmuasında, Son Haber, Duyum, Afyonkarahisar Haber, gazetelerinde geniş şekilde yer bulması söz konusu inkılâpların ehemmiyetini ve Afyonkarahisar'da bu inkılâplara gösterilen büyük ilgiyi açıkça göstermektedir.

ABSTRACT During reform era in Ottoman Empire as it happened in many areas a series of reform initiatives related to alphabet was also undertaken. A struggle, which is mostly in a form of discussions comminicated throughough newspapers and journal articles clearly stated that in a need for changes in the Arabic alphabet which was being used in Ottoman Empire Some sided with the idea of reforming Arabic alphabet others sided with adopting Latin alphabet. Written media of Afyonkarahisar was not allien to discussion which ended in 1928 with the adoption of Latin alphabet. Two well known editors of `Haber` and `Son Haber` newspapers distributed in the province of the Afyonkarahisar wrote extentively about the subjetct btwen 1923 and 1938. After the 1928 alphabet reveluation the Afyonkarahisar' s written media fullfiled two important functions: İntruducing the new letters to the publie and using the new letters. The Son Haber newspaper also run news and statistics about `the Millet Mektepleri` movements which were established to teach new alphebet to citizens of all ages. An extremely large amount of editerial and news appeared in local written media such as in `the Son Haber`, `the Taspmar`, `the Haber`, `the Afyonkarahisar' da Haber`, `the Duyum` related to languge reform which was a natual result of alphabet reform was an impatece evidace of the impatace of the subject.