Kamu harcamalarının enflasyon üzerindeki etkilerinin ekonometrik bir model yardımıyla incelenmesi ve bir uygulama (1980-1996)

Abstract

ÖZET Devletin kamu hizmetlerini yerine getirebilmesi için, yaptığı kamu harcamaları, devletin fonksiyonlarının genişlemesine sebep olmuş, sosyal ve ekonomik sebeplerle sürekli artmıştır. Türkiye'de kamu harcamaları, tüm gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi artmıştır. Kamu harcamalarının artışında, Keynezyen iktisat politikalarının, sosyal refahın artırılması yaklaşımlarının ve ekonomik büyümenin sağlanması gibi amaçlar etkili olmuştur. Kamu harcamalarının bu sebeplerle artması, siyasal yozlaşma, devletin büyümesi, bütçe açıklan, ve enflasyon gibi olumsuz sonuçlara sebep olmaktadır. Türk ekonomisinde, yeni bir ekonomi anlayışının etkili olduğu 1980-1996 dönemi boyunca, hem kamu harcamaları artmış, hem de enflasyon oranlan yükselmiştir. 1980 yılının başında alınan kararlarda, kamu harcamalarının kısılması ve enflasyon oranlarının düşürülmesinin hedeflenmesine rağmen, bu durum ortaya çıkmıştır. Tezimizde kamu harcamalarının artması ile enflasyon artış hızı arasındaki ilişki, Türk ekonomisindeki 1980-1996 dönemi için incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, bu dönemdeki enflasyon üzerinde kamu harcamalarının doğrudan bir etkisi bulunmaktadır. Özellikle kamu harcamalar içerisinde, cari harcamaların ve transfer harcamalarının, enflasyonu artıncı bir etkisi vardır. Tüm gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi, transfer harcamalar içerisinde bulunan faiz ödemeleri hızlı bir şekilde artmıştır. Bunun sebebi devletin vergi gelirlerinden çok, borçlanmayla finansman metodunu benimsemiş olmasıdır. Borçlanmada ve faiz ödemelerinde para arzının artırılması, enflasyonu körüklediği ortaya çıkmaktadır. Net olarak elde edilen sonuç, `Kamu Harcamaları- Kamu Gelirleri = Kamu Açıkları= Borçlanma + Para Arzı ^Enflasyon ` şeklinde ortaya çıkmıştır.

ABSTRACT The public expenditures performed by the government for the public services caused the government functions to broaden and these expenditures increased because of social and economic reasons. The public expenditures increased, as those in the developed and developing countries occured. Keynesian economic politics, growth objectives became effective in the rising of public expenditures. The rising of public expenditures derived from those reasons caused the negative results such as political degeneration, government expension, budget deficits and inflation. During the period of 1980-1996 in which a new economical approach presailed in Turkish Economy both the public expenditures and the inflation rates increased. In decisions taken in the early months of 1980, the cutting of public expenditures and the decreasing of inflation rates were aimed but, in spite of these goals an undersirable situation occured. In our thesis, the relation between the rising public expenditures and inflation rising speed was examined in the period 1980-1996 of Turkish Economy. According to the results derived from this thesis, the public expenditures have a direct effect on the inflation rate of that period. In the public expenditures, especially current expenditures and transfer payments have an accelerating effect on the inflation, interest payments taking part in transfer payments forcefully increased. As a finance method, the prefence of getting in to debt to tax revenues by the government is the reason of that increase. Rasing the money suplly in getting in to debt and interest payments accelerated the inflation. The finel result obtained from that research is, ` Public Expenditures-Public Revenues= Public Deficits==Getting into Debt + Money Supply => Inflation`.