Ermeni meselesinde Ecmiazin Katogigosluğu`nun rolü

Abstract

Anadolu'ya nereden ve ne zaman geldikleri belli olmayan, kendilerine asla?Ermeni? demeyen bir kavim, Anadolu'da, çeşitli kavimlerle ırki olarak kaynaşmıştır.Bölgede yaşayan Urartu ve Perslerin kültürel özelliklerini yansıtan bu kavim, M.S. VIII.yüzyıldan itibaren kendilerine bir tarih yazmaya kalkmış ve soylarını Hz. Nuh'untorunlarından olan Hayk'a dayandırmıştır. Bundan sonra da kendilerine ?Hayk? diyeseslenmişlerdir.Pers, İskender, Sasani, Roma, Bizans gibi devletlerin egemenliği altında yaşayanHayklar, özellikle Hıristiyanlığı kabulden sonra çeşitli işkencelere maruz kalmışlar,Bizans'la olan mezhep farklılıkları sebebiyle sürekli olarak tehcir ve katledilmişlerdir.Gregor Lusavoriç'in kurduğu kiliseden dolayı ?Gregoryen? mezhebine bağlı olanErmeniler için, en yüksek ruhani makam, Erivan yakınlardaki EcmiazinKatogikosluğu'dur. Bu kilise, Ermeniler için daima ön planda tutulmuş, Sis veAkdamar'da bulunan diğer Katogikosluklar arasında daima en kutsal ve en etkili olarakgörülmüştür.Ecmiazin Katogikosluğu, VIII. yüzyıldan itibaren Ermeni tarihini yazmış,Ermenilere dini-milli bir bilinç kazandırmak istemiştir. Bu sebeple, Ermenilerin en çokitibar gördükleri, devlet tarafından muhafaza ve müdafaa edildikleri dönemde,Ermenileri Osmanlı Devleti aleyhinde kışkırtan Ecmiazin Katogikosluğu, Rus yanlısıbir politika takip etmiştir. Bu politikalar sonucu, Rusya'da Ermenileri, bu kilisearacılığıyla kışkırtmaya başlamış, İngiltere ve Fransa'nın da Ermenileri kendi taraflarınaçekmek istemesiyle Anadolu kan gölüne dönmüştür. Ardından tehcire giden süreçbaşlamıştır.Bugün hala tartışılan bu tehcir meselesi, 1915 yılında Türklerin katliam yaptıklarıgibi bir iddia ile Türkiye'nin önüne her fırsatta atılıp Türkiye'nin başını ağrıtmaktadır.

A tribe which isn?t known when and how they had come to Anatolia and whichnever called themselves ?Armenian? joined with various tribes in Anatolia.This tribewhich reflected the cultural features of Urartu and Pers ,beginning from the centuryVIII. B.C. , started to write a history themselves, and set their origins against Hayk whowas one of grandchildren of Hz. Nuh. After this,they called themselves ?Hayk?.Hayks which lived in the authority of Persian, Alexander, Sasanian, Rome andByzantium, especially after accepting the christianity, had been exposed to differenttortures. Because of differenses from the religious sect of Byzantium they had beenalways killed.Owing to the church which has been founded by Gregor Lusavoric, for Armenian,the highest spiritual position is The Catholicos of Etcmiadzin near Erivan. This churchhad been always kept as the most important thing by Armenians. Among the otherCatholicoses in Sis and Akdamar, Etchmiadzin has been seen as the holiest and the mosteffective church.The Catholicos of Etcmiadzin, from the begening of the century XVIII, wrote thehistory of Armenson, and wanted to provide Armenians with religious and nationalconscious. For this reason, in the time when they were respected most and when theywere defended by the state Catholicos of Etchmiadzin which incited Armeniansopposed to Ottoman Empire followed a policy which advocates Russia so it started toincite the Armenians. And because England and France attaracted Armenians to be withthem, Anatolia has been full of blood. After that, the process of immigrant has started,and today this issue has been stil continuing with the claims that Turks had donemassacre, and it has had Turks have headache.