Lasiopera sp. (Diptera:Cecidomyiidae)`nin mekaniksel mücadelesine farklı yöntemlerin etkisi

Abstract

Lasioptera sp. (Diptera: Cecidomyiidae) ülkemizde son yıllarda ortaya çıkmıştır. Bu türün larvaları domates bitkisinin gövde ve meyvesinde önemli zarar yapmaktadır. Erginler yumurtalarını özellikle domates bitkisinin sürgün alınan yerlerindeki yaralara bırakır. Bu yumurtalardan çıkan larvalar gövde içine girerek beslenmekte ve bitkinin kurumasına neden olmaktadır. Zararlı türün larvalarının gövdede toplu halde galeri içerisinde beslenmesinden dolayı bu zararlılarla mücadele oldukça zordur. Bu çalışmada koltuk sürgünlerinin farklı yöntem ve uzunluklarda kesilmesinin zararlının yumurta bırakma tercihlerinin nasıl etkilediği saptanmaya çalışılmıştır. Çalışmalar Antalya ilindeki bir domates serasında yürütülmüştür. Deneme makasla 5 ve 8 cm uzunluğunda kesilen; elle 5 ve 8 cm uzunluğunda kırılan gruplarla, hiç koltuk alma yapılmamış kontrol grubu olmak üzere 5 karakterden oluşmuştur. Tüm karakterler 100 tekerrürlü olarak denenmiştir. Sonuçta makasla kesilen sürgünlere, elle kırılan sürgünlerden daha fazla pupa sayılmış ve aralarındaki fark istatistiki olarak önemli bulunmuştur (p<0.05). Makasla 5 cm uzunlukta kesilen bitkilerde toplam 418 adet pupa olmasına karşılık 8 cm uzunluğunda kesilenlerde 184 adet pupa sayılmıştır. Elle kesilenlerde ise bu sayı 53-56 adet olarak bulunmuştur. Kontrol olarak kullanılan sürgünleri alınmamış olanlara ise hiç pupa sayılmamıştır. Bunun nedeninin elle ile kırılan sürgünlerin daha fazla alanının zarar görmesinden dolayı bitkilerden salgılanan yara hormonlarının, makasla düz olarak kesilen yüzeye göre etkisinin fazla olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Sonuç olarak daha önce yapılan çalışmalarda da bildirildiği gibi domates bitkisinden salgılanan semiokimyasallardan olan terpen maddesinin elle kırılan sürgünlerde daha fazla olması ve böceklere repellent etki yapmasından dolayı bu sürgünleri daha az tercih ettiğini düşündürmektedir. Bu çalışmanın sonucunda bu zararlı türün yumurta bırakmasının azaltılması için sürgünlerin 5-8 cm uzunluğunda elle kırmanın böceğin zararını yaklaşık olarak %87 oranında azalttığı ve bu yöntemin bu zararlıyı kontrol altına almada etkili olacağı düşünülmektedir.

Lasioptera sp. (Diptera: Cecidomyiidae) has appeared in our country in recent years. Their larvae make significant damage to the body and fruit of the tomato plant. Adults lay their eggs particularly vulnerable to the shoots of tomato plants. The larvae emerged from these eggs feed into the body and cause the plant to dry. It is very difficult to fight against that harmful insect because its larvae feed inner part of the body. In this study, it was tried to determine how the preference of laying of the seedling shoots in different ways and lengths affected the harmfulness of the egg laying preferences. The studies were conducted in a tomato glasshouse in Antalya province. The experiment consisted of 5 characters (cutting 5 and 8 cm long by scissors, breaking 5 and 8 cm long by hand groups and untreated control). All characters have been tried with 100 repetitions. As a result, more eggs were laid in the scissors cutting groups than in the hand-broken shoots and the difference between them was statistically significant (p<0.05). In plants cut with 5 cm length with scissors, 418 pupae were count and 8 cm length cuts were made with 184 pupae. In hand-broken plants 53-56 pupae were found. No pupae were count to those which were not taken control of the exiles. The reason for this is thought to be that the wound hormones secreted from plants due to the damage of more areas of the hand-broken shoots are caused by the effect of the plants relative to the surface interrupted by the scissors. As a result, as reported in previous studies, it is suggested that terpen which is one of the semiochemicals secreted from the tomato plant is more in hand-broken shoots and less preferred these shoots due to repellent effect on insects. As a result of this work, breaking the shoots by hand 5-8 cm in length reduces the damage of the insect by approximately 87%, and this method is thought to be effective in controlling this harmful species to reduce for laying egg.