Romatoid artritli hastalarda adiponektinin insülin direnci ve hastalık aktivitesi ile ilişkisi

Abstract

ÖZET ROMATOİD ARTRİT'Lİ HASTALARDA ADİPONEKTİNİN İNSÜLİN DİRENCİ VE HASTALIK AKTİVİTESİ İLE İLİŞKİSİ Romatoit artritte geleneksel ateroskleroz risk faktörleri olmadan da insülin direnci gelişmekte ve bu durum mevcut inflamasyona bağlanmaktadır. Romatoid artritte artmış moftalite vardır ve kardiyovasküler hastalıklar RA'deki artmış morbidite ve mortalite ile ilişkilidir. Geleneksel risk faktörleri RA'deki artmış KVH oranını yeterli biçimde açıklamamaktadır. Bu hasta grubunda inflamasyonun tetiklediği insülin direnci bir hipotez olabilir. İnflamatuar markırların birçoğunun plazma düzeyleri insülin direnci ve KVH riski ile ilişkili bulunmuştur. Adiponektin adipositlerden sekrete edilen ve deneysel çalışmalarda antiaterojenik ve anti-inflamatuar özelliği gösterilen bir proteindir. Hipoadiponektinemi insülin direncine neden olur ve aterogenezi hızlandırır. Bu çalışmada adiponektinin RA hastalarındaki insülin direnci ve hastalık aktivitesi ile ilişkisini incelemeyi amaçladık. Bu çalışmamız randomize ve kontrollü kesitsel bir çalışmadır. Değişik derecelerde hastalık akti vitesine sahip 51 Romatoid artrit hastası ve 30 sağlıklı kontrol çalışmaya dahil edildi. Diyabetik hastalar, hiperlipidemik hastalar, bozulmuş açlık glukozu mevcut hastalar, VKİ> 30kg/m2 olan hastalar, romatoid artrit dışında kronik inflamatuar hastalığı mevcut olanlar çalışma dışı bırakıldı. Çalışmaya dahil edilen hastaların hiçbiri insülin etkisini bozduğu bilinen ilaç kullanmıyordu. Hastaların hiçbirinde yakın zamanda geçirilmiş akut hastalık hikayesi ya da sistemik hastalığa ait klinik kanıt mevcut değildi. Çalışmaya alman RA hasta ve kontrol grubunda yaş, cinsiyet ve VKİ bakımından fark yoktu. Romatoid artrit hasta grubunda HOMA-IR ile saptanan insülin direnci ve CCA IMK anlamlı olarak daha yüksek iken adiponektin düzeyleri anlamlı olarak daha düşük bulundu. İnsülin direnci ile adiponektin arasında negatif korelasyon saptandı. Ayrıca adiponektin ile DAS 28 ile saptanan hastalık aktivitesi arasında da negatif korelasyon saptandı. Romatoid artrit hastalarında inflamasyona bağlı insülin direnci geliştiği daha önceki çalışmalarda gösterilmiştir. Ancak, RA'li hastalarda adiponektinin azaldığını ve adiponektinin hastalık aktivitesi ile negatif korelasyon gösterdiğini belirten ilk çalışmadır. Bu çalışmanın sonucunda RA hastalarında inflamasyonun baskılanması yanında insülin direncini azaltan ajanların (tiazolidenedionlar gibi) kullanıldığı taktirde, adiponektinin gen ekspresyonunu artırıcı etkisinden dolayı insülin direncini azaltarak ve adiponektin düzeyini artırarak uzun dönemde görülebilecek ateroskleroza bağlı kardiyovasküler hastalıklardan mortalitenin azaltılabileceğini düşünüyoruz. Anahtar Kelimeler= Romatoid artrit, inflamasyon, insülin direnci, hastalık aktivitesi, adiponektin 54

SUMMARY ADIPONECTIN ASSOCIATION BETWEEN INSULIN RESISTANCE AND DISEASE ACTIVITY IN RHEUMATOID ARTHRITIS PATffiNTS Insulin resistance devolopes in Rheumatoid Arhritis (RA) without traditional atherosclerotic risk factors. This condition is associated with inflammation. There is higher mortality in RA patients and cardiovascular diseases are associated with this higher mortality and morbidity in RA patients. Traditional risk factors can not explain this higher cardiovascular disease (CVD) ratio in RA patients. In these patients inflammation induced insulin resistance might be a hypothesis. The level of most inflammatry markers are associated with insulin resistance and risk of CVD. Adiponectin is a protein compound secreted by adipocyte, has anti-atherogenic and anti-inflammatory effect which is shown in experimental trials. Hypoadiponectinemia causes insulin resistance and accelerated atherogenesis. In this study, we aimed to search the relation of adiponectin both with insulin resistance and disease activity in RA patients. Our study is a randomised controlled study. 51 RA patients which have varied degrees of disease activity and 30 normal controls were enrolled to the study. Patients that are diabetic, dislipidemic and impaired fasting glukose, body mass index>30/kg/m2 and chronic inflammatory disease except RA were excluded. None of the patients were using drugs that have an effect on insulin activity. None of the patients had acute disease history or systemic disease and their clinical manifestations. There were no differences between RA patients and control group according to age, sex and body mass index. In RA. patients while insulin resistance that was detected with HOMA-IR method and CCA IMK was significiantly higher, levels of adiponectin were significiantly lower. There was a negative correlation between insulin resistance and adiponectin levels. In adition there was a negative correlation between adiponectin and disease activity that was calculated by using DAS 28 disease activity score. Previous studies have shown that inflammation may induce and increase insulin resistance in RA patients. This is the first study which demonstrate that adiponectin is decreased in RA patients and negatively correlated with the disease activity. As a result of this study, we think that the mortality from CVD associated with atherosclerosis which could be seen in the course of the disease may be decreased, if the agents which supresses inflammation and decrease insulin resistance were used together in RA patients. The thiazolidinedion derivatives which increase the gene expression of adiponectin may be a good candidate for this. Key words: Rheumatoid arthritis, inflammation, insulin resistance, disease activity, adiponectin 55