Okulöncesi eğitim kurumlarında öğretmen çocuk etkileşimi

Abstract

Okulöncesi öğretmenlerinin çocuklarla etkileşim sıklıkları, sözel ve sözel olmayan etkileşimlerinin yönünü (olumlu-olumsuz) belirlemek, aynı zamanda öğretmenlerin çocuklarla etkileşim sıklığı ve yönü üzerinde etkili olabileceği düşünülen değişkenlerle olan ilişkilerini tespit etmek amacıyla yapılan bu araştırmanın evrenini, Burdur il merkezinde bulunan ilköğretim bünyesindeki anasınıfı öğretmenleri ve onların öğrencileri oluşturmuştur. Örneklem ise, random (yansız) olarak belirlenen 15 anasınıfı öğretmeni ve 171 öğrencisinden oluşmuştur. Anasınıfı öğretmenlerinin çocuklarla olan etkileşimlerinin gözlenmesine ilişkin veriler gözlemcilerin, öğretmenlerin çocuklarla sözel olan, sözel olmayan olumlu-olumsuz etkileşim davranışlarını, belirlenen sürelerde gözlemleyerek, davranış sıklığını ve yönünü çeteleye bilecekleri şekilde hazırlanan formlarla elde edilmiştir. Öğretmenlerin çocuklarla etkileşimlerinin sıklığı ve yönü ile çocuklardan beklenti düzeyleri, çocukların cinsiyetleri, anne-babaların eğitim düzeyleri, anne-babalarm mesleği, ailenin gelir düzeyi, çocukların fiziksel çekicilikleri arasındaki ilişkiyi tespit etmek amacıyla verilerin çözümlenmesinde %2 (kay-kare) testi kullanılmış, elde edilen bulgulara göre okulöncesi öğretmenlerinin çocuklarla genel olarak orta sıklıkta etkileşimde bulundukları, olumlu etkileşimde daha çok sözel etkileşimi tercih ederlerken, olumsuz etkileşimde daha çok sözel olmayan etkileşimlerde bulundukları gözlenmiştir. Aynı zamanda, sözel olan olumlu etkileşimlerinin, sözel olan olumsuz etkileşimlerinden daha sık olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin çocuklarla etkileşim sıklığı ve yönü ile anne eğitim düzeyi, çocuğun cinsiyeti arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken, öğretmenlerin çocuklarla etkileşim sıklığı ve yönü ile, çocuklardan beklenti düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Öğretmenler, üst beklenti geliştirdikleri çocuklar ile daha sık, sözel ve sözel olmayan olumlu etkileşime girmektedirler.Öğretmenlerin çocuklarla etkileşim sıklığı ve sözel etkileşim yönü ile anne ve baba mesleği arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Fakat anne ve baba mesleği ile öğretmenlerin çocuklarla sözel olmayan etkileşimlerinin yönü arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmıştır. Öğretmenler, üst düzey memur, memur ve işçi annelerin çocuklarıyla sık düzeyde sözel olmayan olumsuz etkileşime girmezlerken, ev hanımı annelerin çocuklarıyla süt düzeyde de olumsuz etkileşime girmektedirler. Ayrıca öğretmenler üst düzey memur babaların çocuklarıyla daha sık sözel olmayan olumlu etkileşimde bulunmaktadırlar.Öğretmenlerin çocuklarla etkileşim sıklığı ile baba eğitim düzeyi arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmazken, öğretmenlerin çocuklarla sözel ve sözel olmayan etkileşim yönüyle, baba eğitim düzeyi arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Öğretmenler, yüksek öğretim mezunu babaların çocuklarıyla daha sık düzeyde sözel ve sözel olmayan olumlu etkileşime girmektedirler. Ailenin gelir düzeyi söz konusu olduğunda, öğretmenlerin çocuklarla etkileşim sıklığı ve sözel olan etkileşim yönü ile ailenin gelir düzeyi arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken, sözel olmayan etkileşimin yönünde anlamlı bir ilişki bulunmuştur.Öğretmenler ÜSED ailelerin çocuklarıyla, ASED ve OSED ailelerin çocuklarından daha seyrek düzeyde sözel olmayan olumsuz etkileşime girmektedirler. Diğer taraftan öğretmenlerin çocuklarla etkileşim sıklığı ile çocukların fiziksel çekicilikleri arasında anlamlı ilişkiye rastlanmazken, sözel olan etkileşim yönü ile, çocukların fiziksel çekicilikleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Öğretmenler fiziksel çekici buldukları çocuklarla daha sık düzeyde sözel olumlu, daha seyrek düzeyde sözel olumsuz etkileşime girmektedirler. Öğretmenler çekici bulmadıklarıyla sık düzeyde sözel olumsuz etkileşime de girmektedirler. Ayrıca sözel olmayan etkileşimin yönünde, olumlu etkileşim boyutunda öğretmenler, çekici buldukları çocuklarla, diğer gruptaki çocuklara göre daha sık düzeyde sözel olmayan olumlu etkileşime girmektedirler. Sözel olmayan olumsuz etkileşim boyutunda anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.Anahtar Kelimeler: Okulöncesi Eğitimi, Öğretmen-Çocuk Etkileşimi, Etkileşim Ortamı, Öğretmen Beklentisi, Fiziksel Çekicilik

The purpose of this study is to determine the frequency and direction (positive or negative) of preschool teachers' interaction with children and also relation between the frequency and direction of the interaction and the variables supposed to be influencial on the frequency and direction. All the preschool teachers and children at the primary schools in the urban center of Burdur constitute the universe of the study and 15 preschool teachers and 171 pupils are determined by random sampling. The data related to the preschool teachers' interaction with children have been gathered by a group of university students observing the preschool teachers over a certain period and filling the forms by scoring the frequency and drection of the behaviours. The obtained data are analyzed using % 2 test in order to find out the relation between frequency and direction of teachers' interaction with children and the level of teachers' expectation of children, children's gender, parents' education level, occupation, income level and children's physical attraction. The findings show that preschool teachers generally have an interaction of avarage frequency and prefer verbal interaction as positive interaction and non-verbal for negative interaction. Moreover, it is understood that the quantity of verbal positive interactions is more than non-verbal positive ones. It is found out that there is a significant relation between the frequency and direction of teachers' interaction with children and the level of their expectation of children but not between the frequency and direction of teachers' interaction with children and parental income level, mother's education level and child's gender. Teachers with high expectations about children have verbal or non-verbal positive interactions more frequently. It is also revealed that there is no significant relation between the frequency and direction of teachers' interaction with children and parents' occupation. However, it is found out that there is a significant relation between parents' occupation and the direction of teachers' interaction with children. Teachers don't have non-verbal negative interactions frequently with children whose mothers are top-level officials, civil servants or workers, but they often have non-verbal negative interactions with the children whose mothers are housewives. Furthermore, it is found out that there is a significant relation between the direction of teacher's verbal and non-verbal interactions with children and fathers' education level, but not between the frequency of children's interaction and fathers' education level. Teachers have verbal or non-verbal positive interactions more frequently with the university-graduate fathers' children. As to parental income level, a significant relation is not found out between the frequency of teachers' interaction with children and the direction of their verbal interaction and parental income level; however, it is revealed that there is a significant relation between the direction of their non-verbal interactions and the parental income level. Moreover, the research findings show that teachers have non-verbal negative interaction less frequently with the children coming from top-level families than low -and middle- level ones. On the other hand, it is found out that there is no significant relation between children's physical attraction and frequency of teachers' interaction with children, but there is a significant relation between the direction of their verbal interactions and children'svıı physical attraction. Teachers have verbal positive interactions more frequently and verbal negative interactions less frequently with the children they don't find physically attractive. In addition, teachers have non-verbal positive interactions more frequently with the children they find attractive than the rest of the children. A significant relation is not found out in terms of non-verbal negative interaction.Key Words: Preschool Education, Teacher-student Interaction, Interaction Environment, Teacher Expectation, Physical Attraction.