Toplumsal cinsiyet ve kadının konumu: Türkiye`de yakın zamanlardaki değişimi anlamak

Abstract

Bu çalısmada, Türkiye'de kadının konumu ve yakın zamanlarda kadının konumundaortaya çıkan degismeler toplumsal cinsiyet açısından ele alınmaktadır. Bunun içinöncelikle, cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kavramları irdelenmekte ve kadın sorununaaçıklık getiren feminist yaklasımlara yer verilmektedir. Tarihsel süreç içinde cinsiyetindönüsümü kapsamında genel olarak geleneksel, modern ve post-modern toplumlarüzerinde durulmaktadır. Türk toplumunda degisim ve kadının anlasılmasında, eski Türktoplumu, Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde bazı temel alanlar dikkate alınmıstır.Cumhuriyetten itibaren ortaya çıkan degisimler üç dönemde ortaya konulmaktadır.Türkiye'de son zamanlarda kadının konumunda meydana gelen degismeler, özellikle1980'lerden sonra dünya genelinde ortaya çıkan gelismelerden etkilenmistir. Daha özelolarak, küresellesme, liberalizm ve Avrupa Birligi uyum sürecinin belirleyici etkilerivardır. Cumhuriyet reformları kadın hakları ve özgürlükleri açısından önemli birdönemece isaret eder. Bu reformlar, Türk aile yapısının temel karakteristiginedokunmadan kadının ev dısında kamusal alanda yer edinmesini amaçlamıstır. Ancak,1950'lerden itibaren sürdürülen popülist politikalar kadının geleneksel konumununzayıflamasını önemli ölçüde engellemistir. Son zamanlarda küreselleseme ve AvrupaBirligi uyum sürecinin bir parçası olarak hukuksal düzenlemelere karsın, kadın erkekesitsizligini içinde barındıran toplumsal cinsiyet degerleri ve algılamaları varlıgınıkorumakta, toplumda artan muhafazakarlasma hak ve özgürlüklerin yaygınlasmasınısınırlandırmaktadır.

In this study, the position of woman and the recent changes in the position of woman inTurkey are considered by virtue of social gender. For this purpose, especially theconcept of social gender is taken into account and the feminist approaches are remarkedupon. In explaining the historical transformation of social gender, an attention is paid totraditional, modern and postmodern societies. For understanding, the change andwoman in Turkish society, some basic domains in ancient Turkish society, Ottoman andRepublican period are noticed and evaluated. The changes after Republic are presentedin three periods. The recent changes in the position of woman are influenced especiallyby the worldwide developments after 1980s. More specifically, globalization, liberalismand the process of European integration have determinant influences. The Republicanreforms mark a significant turning point in terms of rights and freedom of woman.These reforms aimed woman?s having an important place in public sphere, withouttouching the basic characteristics of Turkish family structure. But, the populist policiesmaintained after 1950s, in an important degree prevented the weakening of thetraditional position of woman. Contrary to the legal arrangements the consequence ofthe process of globalization and the European integration, the social gender values andperceptions including the inequality of man and woman continue to exist, and theincrease of the conservative trends in society limits the spread of rights and freedoms.