Bankaların kredi talebi değerlendirme süreçlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi: Örnek bir uygulama

Abstract

Bankaların faaliyetlerinden biri sınırlı finansal kaynakları ihtiyaç sahibi işletmelere kurumsal kredi tahsis şartlarına göre dağıtmak ve ilgili kredinin geri ödenmesi aşamalarını takip etmektir. Bu faaliyetin gerçekleşmesi sürecinde bankaların müşterilerine ait riskleri değerlendirmesi ve işleme konulan teminata göre kredinin verilip verilmeyeceğine karar vererek kredi limitini tespit etmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı farklı bankalarda kredi tahsis sürecine ait benzerliklerin ve farklılıkların tespit edilmesidir. Bu amaç doğrultusunda beş farklı bankanın kredi tahsis birimi ile yüzyüze görüşme gerçekleştirilmiş ve kredilendirme sürecinde dikkat ettikleri kantitatif ve kalitatif değerleme ölçütleri bir soru seti vasıtası ile toplanmıştır. Daha sonra kredi ihtiyacı olan gerçek bir işletmeye ait veriler kullanılarak bankalar ile tekrar görüşülmüş ve bankaların kredilendirme süreçlerinin tamamı gerçek bir işletme örneğinde değerlendirilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar, bankaların net işletme sermayesi gelişimi, cari oran, likidite oranı, stok devir süresi, alacak devir süresi, özkaynak karlılığı, kantitatif değerleme ölçütleri ile ortakların yaşları, ortakların deneyimi, işletmenin veya ortaklarının gayrimenkul gelişimi, kurumsal ve bireysel Kurumsal Kayıt Bürosu skoru, yönetim riski, müşteri sayısı, faiz tahakkuku, rekabet gücü, kamu kurumlarına bulunan borçlar, alım-satım vadeleri, işletmenin hukuki yapısı ve istihbarat gibi kalitatif değerleme ölçütlerine benzer şekilde dikkat ettiklerini ortaya koymaktadır. Ancak nakit oran, faiz karşılama oranı, faktöring çalışması, kaldıraç oranı, dış ticaret yapılan ülke sayısı, ortakların cinsiyeti ve kur riski gibi ölçütlerde bankaların değerleme kriterleri birbirlerinden farklılık göstermektedir. Buna göre gerçek bir işletme örneği üzerine yapılan değerlemede, kredi talebine verilen cevaplar bankalar arası farklılık göstermiştir. Aynı belge ve bilgiye sahip bankalardan, iki banka işletme ile aynı koşullarda çalışmaya devam etme kararı verirken, bir banka işletmenin kredi kullanım vadesini altı aya düşürmüş, bir banka işletmenin kredi limitinde limit artışında bulunmuş ve bir banka da işletmenin kredi talebini ret etmiştir.

One of the activities of the banks is to distribute limited financial resources to the enterprises in need according to the terms of institutional loan allocation and to follow the repayment phase of the related loan. In the process of realizing this activity, the banks should evaluate the risks of its customers and determine the credit limit by considering the appropriate colleterals. The purpose of this study is to identify the similarities and differences of the credit allocation process in different banks. For this purpose, a face-to-face meeting was held with the credit allocation departments of five different banks and both the quantitative and qualitative valuation criteria that were noted during the lending process collected with a set of questions. Then the process of the banks are revaluated by a real company data that demands a credit from these banks. The results of the study indicates similarties in credit consideration in terms of net working capital evaluation, current ratio, liquidity ratio, stock turnover period, receivables turnover period, return on equity, within the scope of quantitative evaluation criterias. Besides the qualitative evaluation criterias such as age of company partners, experience of the partners, development of real estate of the partners or company, institutional or individual credit score, management risk, number of customers, interest accrual, competition power, debt to the state, the maturity of buying and selling and legal structure of the company are found to be similar as well. Nevertheless banks act differently on some credit evaluation criteras such as liquid assets ratio, interest coverage ratio, factoring applications of the company, leverage ratio, number of countries with foreign trade, gender of partners and currency risk.According to these, the replies given to the credit demand of a real company differs between banks. The banks with the same document and same information decided seperately. Two of the banks determined to work with the company within the same conditions, one of the banks limited the maturity of credit to six months, one of the banks accepted to increase the limit of the credit and one of the banks rejected the demand for credit.