Demokrat Parti döneminde Elazığ milletvekilleri ve meclis faaliyetleri (1950-1960)

Abstract

Cumhuriyetin ilanından sonra Türk siyasetinde totaliter bir yapı asla düşünülmemiştir. Cumhuriyet Döneminin ilk partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye Büyük Millet Meclisinin faaliyete başladığı günleri takiben bizzat Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulmuş ve ülke yönetimi bu parti tarafından idare edilmiştir. Mecliste ikinci bir partinin kurularak çok sesliliğin sağlanması amacı için çok beklenmemiş, Meclisin oluşturulmasının üzerinden bir buçuk sene gibi bir zaman geçtikten sonra Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Türk siyasetinde yerini almıştır. 1924 senesinde kurulan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve 1930 senesinde kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın ömrü o günlerde ülkemizin hassas durumu sebebiyle çok kısa sürmüştür. Bu denemelerden sonra ülke yönetimi 1950 yılına kadar Cumhuriyet Halk Partisi'nin tek başına iktidar olduğu yönetim ile idare edilmiştir. Demokrat Parti'nin siyasi tarihi diğer partilerden farklı olmuştur. DP'nin siyasi hayatta yerini almasıyla Türkiye Cumhuriyeti tarihinde daha uzun sürecek çok partili dönem yaşanmaya başlamıştır. DP, teşkilatlanmasını tamamlamış bir şekilde girdiği 1950 senesindeki seçimlerde 27 senelik CHP iktidarının yerine geçerek ülke yönetimini on yıl süre ile yürütmüştür. Bu süreç 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi ile son bulmuş ve çok partili düzen kesintiye uğramıştır. Demokrat Parti, 1950, 1954, 1957 yıllarında yapılan genel seçimler sonucunda ülkeyi tek başına yönetme yetkisini elde etmiştir. Bu üç dönemden 9. ve 10. dönemlerde Elazığ'ın beş milletvekilinin tamamı DP'den, 11. Dönemde ise altı milletvekilinin tamamı CHP'den seçilmiştir. Bu üç dönemde Elazığ'ı temsil eden toplam 13 Milletvekili (3 Milletvekili iki dönem seçilmiştir) arasında asker ve hukukçuların fazlalığı dikkat çekicidir. Elazığ Milletvekilleri Mecliste bulundukları dönemde birçok komisyonda görev almışlar ve gerekli konularda görüş bildirmişlerdir. Bu tezde, Elazığ ili Milletvekillerinin hayatları ile Milletvekillerinin hem Elazığ ilini hem de ülke gündemini ilgilendiren birçok konuda Meclis faaliyetleri incelenmeye çalışılmıştır.

After the proclamation of the Republic, a totalitarian structure was never considered in Turkish politics. Republican People's Party, the first party of the Republic Period, the Grand National Assembly of Turkey following days began operations personally founded by Mustafa Kemal Ataturk, the country has been ruled by the party management. The establishment of a second party in the parliament was not very unexpected for the purpose of securing the polyphony. After a period of a year and a half over the formation of the Assembly, the Terakkiperver Republic Party took its place in Turkish politics. The Republican Party established in 1924 and the Free Republican Party established in 1930 lasted very shortly due to the delicate situation of our country in those days. After these experiments, the state administration was governed by the administration that until 1950 the Republican People's Party was the sole ruler. The political history of the Democratic Party is different from the other parties. To replace the political life of the Republic of Turkey, on the DP it will take longer multiparty era have begun to emerge. DP replaced the 27-year-old CHP government in the elections of 1950, when it completed its organization, for a period of ten years. This process ended with the May 27, 1960 Military Intervention and the multi-party order was interrupted. The Democratic Party, in the wake of the general elections held in 1950, 1954 and 1957, gained the authority to rule the country on its own. From these three periods, all of the five deputies of Elazığ in the 9th and 10th terms were elected from the DP, and in the 11th term, all six deputies were elected from the CHP. In these three periods, a total of 13 deputies representing Elazığ (three deputies elected for two terms) are remarkable in the military and jurists. Elazığ Members of Parliament During the period they were in the committee, they worked in many commissions and expressed opinions on the necessary matters. In this thesis, the activities of the Assembly have been tried to be examined in many issues that concern the lives of Elazığ province MPs and MPs both in Elazığ province as well as in the country agenda.