Multipl sklerozda kognitif etkilenmenin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZETMultipl skleroz (MS), santral sinir sisteminin ön planda beyaz cevherini etkileyen kronik inflamatuar demiyelinizan hastalığıdır. Kognitif bozukluk relapsing-remitting multipl skleroz (RRMS) hastalarında sık karşılaşılan bir sorundur ve yaşam kalitesi üzerinde önemli rol oynamaktadır. MS hastalarının %30-70'inde kognitif bozukluk görülür. Bozukluklar tipik olarak bellek, dikkat, bilgi işleme fonksiyonlarındadır.Bu çalışmada erken evre MS hastalarındaki bilişsel bozulmanın paterninin belirlenmesi amaçlanmıştır.Çalışmaya 30 RRMS hastası ve 30 sağlıklı gönüllü dahil edilmiştir. Tüm deneklere sözel ve görsel bellek, dikkat, yürütücü işlevler, görsel-uzamsal işlevler, lisan ve genel akıcı zekayı kapsayan geniş bir nöropsikolojik test bataryası uygulanmıştır. Özürlülük ve işlevselliğin etkilenen kognitif alanlarla ilişkisi de değerlendirilmiştir.MS hastaları dikkat ve yürütücü işlevleri değerlendiren tüm testlerde daha kötü bir başarım sergilemiştir. Bu kötü başarım Multipl Skleroz İşlevsel Bileşiği (MSFC) ve Genişletilmiş Özürlülük Durum Ölçeği (EDSS) ile bağıntılıdır.MS hastalarında temel olarak bellek ve dikkat bozuklukları bildirilmiştir. Bulgularımız çalışma belleği, dikkat ve yürütücü işlev bozukluğunun hastalığın erken evrelerinden itibaren diğer bulgulara eşlik edebileceğini düşündürmektedir.Anahtar Kelimeler: Multipl skleroz, dikkat, bellek, yürütücü işlevler, görsel-uzamsal işlevler, MSFC, EDSS

Multiple sclerosis (MS) is a chronic-imflammatory demyelinating central nervus system disease affecting mainly the white matter. Cognitive impairment is a common problem in relapsing-remitting multiple sclerosis (RRMS) patients and plays a major role in the quality of life. Cognitive impairment occurs in 30-70% of patients with MS. Deficits typically occur in memory, attention and information processing functions.In this study it is aimed to determine pattern of cognitive impairment in MS patients who are in the early hase of disease.Thirty RRMS patients and 30 healthy volunteers were included in the study. All subjects were administered a comprehensive neuropsychological test battery which encompases verbal and visual memory, attention, executive functions, visual spatial functions, language and general fluid intelligence. The relation of disability and functionality with affected cognitive domains were also evaluated.MS patient exhibited a worse performance in all tests evaluating attention and executive functions. This worse performance was correlated with Multiple Sclerosis Functional Composite (MSFC) and Expanded Diasability Status Scale (EDSS).MS patients are reported to have mainly memory and attention deficits. Our results suggest that a working memory and attention deficits and executive dysfunction may associate with other findings of the disease since early phases of disease.Key Words: Multiple sclerosis, attention, memory, executive functions, visual-spatial functions, MSFC, EDSS