Türkmenistan`da pamuk üretiminin ekonomik yönden değerlendirilmesi ve pazarlama sorunlarının analizine yönelik bir araştırma

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkmenistan'ın Mary İlinde pamuk üreten tarım işletmelerinin ekonomik analizini yaparak bu işletmelerin ekonomik yapılarını, üretim maliyetlerini ve pazarlama yapılarını incelemektir. Araştırmada kullanılan veriler, oransal örnekleme yöntemine göre seçilen 63 işletme ile yapılan anket yöntemi ile elde edilmiştir. Ayrıca konu ile ilgili literatür, ulusal ve uluslararası kuruluşlardan elde edilen bilgiler de çalışmada materyal olarak kullanılmıştır. Çalışmada tarım işletmelerinin gayrisafi üretim değeri ile brüt karını etkileyen faktörlerin analizinde doğrusal regresyon modeli kullanılmıştır. Elde edilen veriler 2015-2016 üretim dönemine aittir. Araştırmada hektara gayrisafi üretim değeri, brüt kar ve net kar gibi önemli göstergelere ulaşılmıştır. İncelenen işletmelerde, ortalama işletme arazisi genişliği 5,6 ha bulunmuştur. Ayrıca, işletmelerin ortalama 6,25 kişi nüfusa sahip olduğu belirlenmiştir. Pamuk üretimi hektara 2,2 ton olarak bulunmuş ve 1 kg ürünün maliyeti 0,25 $ olarak hesaplanmıştır. Üretim masrafları içerisinde en yüksek paya işgücü ve makine çeki gücü giderleri sahiptir. İncelenen işletmelerde ortalama brüt kar ve mutlak kar sırasıyla 158,74 $/ha ve 108,89 $/ha olarak hesaplanmıştır. İşletmelerde nispi kar ise 1,20'dir. Regresyon analiz sonucunda pamuk ekim alanı, gübre masrafı, sulama masrafı ve işgücü masrafı ile brüt kar arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Araştırmada üreticilerin bölgede nitelikli ve karlı pamuk üretimi yapabilmeleri için daha bilinçli ve tekniğe uygun üretim yapmaları gerektiği tespit edilmiştir.

The aim of this study is to investigate the economic structure, production costs and marketing structure of cotton farms in Mary province of Turkmenistan. For analysis, 63 farms from Mary province have been selected by using proportional sampling method. Also, literatures related to topic, information from national and international organizations were used as study data. In study the regression analysis was used to analyze the effecting factors to the gross production value and gross margin of the farms. The data obtained from 2015-2016 production period. Gross production value, gross profit and net profit were obtained. According to research results, in the farms average farm size was found as 5.6 ha. Also, the population of farms was 6.25 people in average. On average, cotton production 2.2 tons and the cost of 1 kg cotton was estimated as $0.25. The highest share in the costs of production was labour and machinery costs. According to results of research, average gross profit and absolute profit per hectare were determined to be $158.74 and $108.89 respectively. The relative profit in farms was 1.20. According to the regression analysis there is a positive relationship between cotton planting area, fertilizer cost, irrigation cost, labour cost and gross profit. To be able to make qualified and profitable manufacturer of cotton production in the region has been determined that the research should make more informed and appropriate production techniques.