Florozisin eritrosit antioksidan enzim aktivite düzeylerine etkisi

Abstract

63 ÖZET Ftorozisin Eritrosit Antioksidan Enzim Aktivite Düzeylerine Etkisi 1995 yılından önce İsparta ti Merkezindeki içme sularının florid düzeyinin normalin üzerinde iken, daha sonraki yıllarda bu sorun giderilmiştir. Ancak, Yenice Mahallesinde oturan kişiler eski kaynaklardan olan Andık suyunu (3.8 mg/L florid düzeyi) içme suyu olarak kullanmaları nedeniyle hâlâ yüksek floride maruz kalmaktadır. Bu çalışmada florozisin insan eritrositleri üzerine olan zehirli etkilerinin araştırılması için eritrositlerde antioksidan savunma sisteminin ve lipid peroksidasyonunun değerlendirilmesi amaçlandı. Bu nedenle kronik florozise maruz kalan üç farklı (çocuk, yetişkin ve yaşlı) kontrol ve deney grubundan kan örnekleri alınarak eritrosit antioksidan enzimlerinden Süperoksid dismutaz (SOD), Glutatyon peroksidaz (GSH-Px), Katalaz (CAT) aktivite düzeyleri ve Glutatyon (GSH), TBARS, idrarda flor düzeyleri ölçüldü. İçme suyu ile 3.8 mg/L florid alan florozisli çocuk grubu (Grup II)'nun içme suyu ile 0.8 mg/L florid alan çocuk kontrol grubu (Grup I)'na göre eritrosit SOD, GSH-Px, CAT aktivite düzeyindeki ve eritrosit GSH, eritrosit TBARS ve idrardaki florid düzeylerindeki artış önemli bulunmuştur (sırasıyla p<0.001, p<0.001, p<0.01, p<0.001, pO.001, p<0.001). İçme suyu ile 3.8 mg/L florid alan florozisli yetişkin grubu (Grup IV)'nun içme suyu ile 0.8 mg/L florid alan yetişkin kontrol grubu (Grup ÜI)'ndaki eritrosit SOD, CAT aktivite düzeyleri, eritrosit TBARS ve idrarda florid düzeylerindeki artış oldukça önemli bulunurken (p<0.001), eritrosit GSH-Px aktivite düzeyindeki artış ve eritrosit GSH düzeyindeki düşüş önemsizdir (p>0.05). İçme suyu ile 3.8 mg/L florid alan florozisli yaşlı grubu (Grup VI)'nun içme suyu ile 0.8 mg/L florid alan yaşlı kontrol grubu (Grup V)'a göre eritrosit SOD, GSH-Px, CAT aktivite düzeyindeki düşüş, eritrosit TBARS, idrarda florid düzeylerindeki artıi istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (pO.001). Buna karşılık eritrosit GSH düzeyindeki düşüş önemsizdir (p>0.05). Sonuç olarak, kronik florid toksitesine maruz kalan çocuk ve yetişkin florozisli grubun eritrosit SOD, GSH-Px ve CAT aktivite düzeylerindeki artış ve yaşlı florozisli grubun eritrosit SOD, GSH-Px ve CAT aktivite düzeylerindeki düşüş, lipid peroksidasyonunun bir göstergesi olan TBARS düzeylerindeki artış eritrositlerde oksidatif hasar oluşturduğunun bir göstergesidir. Anahtar sözcükler: Antioksidan enzimler, florozis.

64 SUMMARY Effect of Fluorozis on the Erythrocyte Antioxidant Enzyme Activity Levels While the flourine level of diring water was higher than normal ranges in the center of İsparta region before 1995 year, this problematic situation is solved in later years. Howover the individuals who are staying in Yenice district are still expose to high levels of fluorine because of the usage of Andık spring water (3.8 mg/L flour level) as drinking water. In this study we aimed to investigate the harmful effect of floride on human erythrocytes via antioxidant defence system and lipid peroxidation. Therefore, we studied the activities of erythrocyte antioxidant enzymes such as Superoxide Dismutase (SOD), Glutathione Peroxidase (GSH-Px) and Catalase (CAT), and the level of erythrocyte Glutathione (GSH)* thiobarbituric acid reactive substance (TBARS) and the level of urine floride in high floride exposed people (ehilden, adult and elderly). The activities of SOD, GSH-Px and CAT and the level of GSH, TBARS and urine floride were higher in 3.8 mg/L floride exposed children (Group IT) than 0.8 mg/L floride exposed control children (Group I) (p<0.001, p<0.001, p<0.01, p<0.001, p<0.001, p<0.001, respectively) The activities of SOD and CAT and the level of TBARS and urine floride were higher in 3.8 mg/L floride exposed adult (Group IV) than 0.8 mg/L floride exposed control adult (Group HI) (p<0.001). On the other hand, no significant changes were observed in the activity of GSH-Px and the level of GSH in Group IV and Group m (p>0.05). The activities of SOD, GSH-Px and CAT were lower and the levels of TBARS and urine floride were higher in 3.8 mg/L floride exposed elderly people (Group VI) than 0.8 mg/L floride exposed control elderly people (Group V) (p<0.001). However, the decrease in GSH level was not significant (p>0.05). As a result we thought that increased SOD, GSH-Px and CAT activities in floride exposed children and adult people, decreased activities of these enzymes in floride exposed elderly people, and increased TBARS in all group may indicate floride caused oxidative damage in erythrocytes. Key Words: Antioxidant enzymes, fluorozis