Liderlik davranışını etkileyen toplumsal normların analizi

Abstract

Liderlik her geçen gün daha fazla ilgiyi üzerinde toplamaktadır. Bunun sebebi liderlerin, grup düzeyinden başlayarak toplumsal düzeye kadar, bütün sosyal yapılarda önemli roller üstlenmesidir. Gerek işletmelerde gerekse de diğer sosyal yapılarda, başarı veya başarısızlık lider ile ilişkilendirilmekte ve liderin davranışı belirleyici olmaktadır. Liderin, liderliği (liderlik davranışı), sadece kendisine bağlı değildir ve çeşitli faktörler tarafından şekillendirilmektedir. Bu faktörler liderin içinde bulunduğu durumdan kaynaklanabileceği gibi, liderin geçmiş yaşantı ve deneyimlerinden de kaynaklanabilir.Bu çalışma ile liderin yaşamında (özellikle gelişme çağında) içinde bulunduğu sosyal yapıların normlarının liderlik davranışına etkisi incelenmeye çalışılmıştır. Sosyal yapılar, varlıklarını korumak, düzeni sağlamak, doğru ve yanlış eylemleri belirlemek, insanlar arasındaki ilişkilere yön vermek için düzenleyici kurallar oluşturmaktadır. Norm olarak adlandırılan bu düzenleyici kurallar; belirsizliği azaltma, davranışları kısıtlama ve bireyi özgürleştirme yoluyla insan davranışlarını şekillendirmekte ve etkilemektedir. Araştırma, bu etkinin liderlik davranışı için de geçerli olup olmadığı sorusundan hareketle hazırlanmıştır.Araştırmada, liderin içinde bulunduğu toplumsal yapılarda (aile, eğitim kurumu, sosyal çevre ve kurum) var olan normların otokratiklik düzeyi, bireyin normları benimseme derecesi ve norm varlığı ile liderlik davranışının farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmada veriler, 11-12 Nisan 2009 tarihinde TOBB, DEİK ve DTM tarafından organize edilen Dünya Türk Girişimler Kurultayı'na Türkiye'den katılan işletme sahipleri üzerinde yapılan anket çalışması ile elde edilmiştir.Araştırma sonucunda, liderlik davranışının demografik özellikler olan yaş, yetişilen yerin büyüklüğü, yetiştiren kişi, baba mesleği, ailenin sosyo-ekonomik durumu ve mesleki deneyime göre farklılaştığı bulunmuştur. Liderin yetişme döneminde etki altında bulunduğu normlara göre ise babanın otokratiklik düzeyi, öğretmenlerinin otokratik davranması, sosyal çevrenin kurallarına uyma düzeyi ve kurumsal norm varlığı düzeyine göre liderin davranışlarının farklılaştığı bulunmuştur. Çalışmada, otokratik sosyal yapıların otokratik lider yetiştirdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Leadership has been arousing more interest by each passing day. The reason is that leaders are undertaking important roles in all social structures starting from ?group? level and reaching up to ?social? level. Both in establishments and also in other social structures, success and failure are associated with the leader and the behavior of the leader becomes determinant. Leadership (leadership behavior) of the leader is not solely dependent on the leader but being shaped by various factors. While these factors might originate from the circumstance under which the leader is present, they might also originate from past experiences of the leader.In this study, it was aimed to examine the effect of the norms of the social structures, in which the leader is situated throughout his/her life (especially in development era), on leadership behavior. Social structures establish regulative rules in order to protect their assets, maintain order, determine right and wrong actions and direct the relations between people. These regulative rules are called ?norm?. Norms shape and influence human behaviors by means of reducing ambiguity, limiting behaviors and liberating the individual. This research has been prepared upon the question whether this effect is also valid for leadership behavior or not.Leaders are included in social structures such as family, education institutions, environment, etc. in development era as an individual. They start to work in an institution in the process following the development era. In this study, the level of norm of the social structures, in which the leader is situated, is examined and it was analyzed whether the leadership behavior changes or not. Data has been obtained from the surveys conducted on employers from Turkey that participated in World Turkish Enterprises Congress organized by TOBB; DEIK and DTM on April 11th ? 12th, 2009.At the end of the research, it has been found out that leadership behavior changes according to age, magnitude of the place where the leader is raised, the persons who raise the leader, occupation of the father, socio-economic status of the family and professional experience and it has been found that the behaviors of the leader change according to the autocratic level of the father, autocratic behaviors of the teachers, the level of obeying the rules of the social environment and lastly the corporate norm level. It has been concluded that autocratic social structures bring up autocratic leaders.