Kayserili Aşık Mahrumî`nin hayatı, âşıklığı ve türkülerinin müziksel analizi

Abstract

Türk kültürü içerisinde sözlü halk yaratıları önemli bir yere sahiptir. Âşıklık geleneği ise sözlü halk yaratılarının oluşumunda etkin rol oynayan öğelerden birisidir. Âşıklar, tarihe ışık tutmakla birlikte içinde yaşadıkları toplumun duygu ve düşüncelerine tercüman olmuş ve kültürümüzün bu güne ulaşmasında önemli rol oynamışlardır. Bu bağlamda Kayseri'de âşıklık geleneğinin günümüz temsilcilerinden olan Âşık Mahrumî'nin türküleri ve âşıklık geleneği ile ilgili fikirleri önem taşımaktadır.Kayserili Âşık Mahrumî'nin sözü ve müziği kendisine ait türkülerinin tespit edilerek, müziksel analizlerinin yapılması amacıyla hazırlanan bu araştırmanın birinci bölümünde literatür taraması yapılarak Âşıklık geleneği ve Kayseri'de âşıklık ile ilgili bilgiler derlenmiştir. Sonraki adımda, Âşık Mahrumî'nin hayatı kendisinden ve yazılı kaynaklardan derlenerek sunulmuş, tespit edilen türkülerinin bir bölümü mevcut kayıtlardan, bir bölümü ise kendisinden dinlenip ses kayıtları yapılarak notaya alınmıştır. Araştırmanın son bölümünde, transkripsiyonu yapılmış olan türkülerin klâsik Türk müziğinde kullanılan makamlardan yola çıkılarak karar perdesi, usulü, ses alanı, dizilerin isimlendirilmesi ve seyir özellikleri bakımından müziksel analizleri yapılmıştır. Bu araştırma Âşık Mahrumî'nin türkülerinin notaya alınarak yazılı kayıtlara dönüştürüldüğü ilk çalışma olması bakımından önem taşımaktadır.Anahtar Kelimeler: Âşık, Âşıklık Geleneği, Âşık Mahrumî, Kayseri, Türk Halk Müziği.

Oral tradition has an important place in Turkish culture. The tradition of minstrelsy is one of the important examples of this culture. The minstrels, being interpreters of feelings and thoughts of the society, have played important role in transition of our culture to this day. In this context, the works of Âşık Mahrumî, one of the present representatives of the tradition of minstrelsy in Kayseri, and his ideas about the tradition of minstrelsy are important. In the first part of this research which aimed to determine and analyze the works of Âşık Mahrumî, the literature was reviewed to compile data about minstrelsy tradition in Kayseri. In the next step, some of the songs of Âşık Mahrumî were notated from the existing recordings, and some of them were recorded and notated by listening from him. In the last part of the study, transcribed folk songs were analyzed in terms of leading note, rhythmic patterns, sound intervals, scales in classical Turkish music. This study is important as it is the first study which notated and saved the works of Âşık Mahrumî. Key words: Minstrel (Âşık), Minstrelsy Tradition, Âşık Mahrumî. Kayseri, Turkish Folk Music.