Isparta ili Gelendost ilçesi Abdulgaffar Cami hat bezemeleri

Abstract

Bu çalışmada; Isparta İli Gelendost İlçesinde bulunan , 1877 yılında yapılan Abdulgaffar Camisi içinde yer alan hat bezemeleri incelenmiştir. Yapılan ön araştırmada Abdulgaffar Camisi içerisinde 38 adet hat yazılı bezeme unsuru bulunduğu belirlenmiştir. Bu yazıların büyük kısmını ayetler ve müsenna (Aynalı) yazılar dikkat çekmektedir. Ayrıntılı bir şekilde görülebilen temel dört yazı çeşidi karşımıza çıkmaktadır, bu yazılardan Sülüs, Ta-lik, Müsenna (Aynalı), Küfi meşk edilmiştir.Cami kelimesinin farklı dillerde hangi köklerden geldiğine ve anlamına, etimilojisine değinilmiştir. Bir yapı olarak Caminin özellikleri, farklı dönemlerde inşa edilen Cami örnekleri anlatılmıştır. Klasik bir caminin yapımında kullanılan malzemeler, inşa şekli ve Camiyi oluşturan bölümler açıklanmıştır. Osmanlı Dönemi mimari sanatında camilerin taşıdığı özellikler kronolojik olarak anlatılmıştır.Isparta İli Gelendost İlçesi ile ilgili genel bilgiler verilmiştir. Abdulgaffar Camisinin mimari yapısı, özellikleri ve süsleme unsurlarından bahsedilmiştir. Ayrıca yapılan restorasyon çalışmalarına değinilmiş ve bu konu hakkında bulmuş olduğum izlenimlere yer verilmiştir.Hat Sanatının kökenine, özelliklerine, hat yazımında kullanılan malzemelere ve kullanım alanlarına değinilerek, hat yazı türleri örneklerle açıklanmıştır. Abdulgaffar Camisi içerisinde yer alan hat yazıları, bulundukları yereİİgöre şu şekilde sıralanmıştır: Mihrap duvarı, sağ duvar, sol duvar, kubbe içi ve son cemaat kısmı. Bu sırayla bezemeler fotoğraflarla belgelenerek, çizimlerle desteklenerek hat yazı istifleri Türkçeye çevrilmiş, çözümlemeleri yapılmıştır. Çeşitli kaynaklardan bu cami konusunda daha önce yapılan çalışmaların bulguları ile günümüzdeki durumu karşılaştırılmıştır.Abdulgaffar Camisi hat bezemelerinden örnekler hakkında değerlendirme yapılmış, yapılan restorasyona değinilmiş, hat örneklerinin farklı araştırma alanlarına sağlayacağı katkılardan bahsedilmiştir. Aynı dönem Osmanlı camilerinin süslemeleri ile karşılaştırma yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Geleneksel Türk Sanatları, Hat Sanatı, Abdulgaffar Cami

The aim of this thesis is to investigate the ornaments in Abdulgaffar Mosque, which is built in Isparta, Gelendost in 1877. In preliminary investigation, it is seen that there are 38 calligraphic ornamentation elements in the mosque.In the first part, the roots of the word `mosque?in different languages and its meaning are mentioned. As a building, the characteristics of a mosque are referred and some examples of mosques are given belonging to different periods. Materials used while building a classical mosque, the type of building and the parts composing a mosque are told. The characteristics of the mosques built during the Ottoman Sovereignty are listed chronologically.In the second part, there is some information about Isparta, Gelendost. The construction of Abdulgaffar Mosque, its features and ornamentation elements are mentioned.In the third part; by mentioning about the root of calligraphy as an art, its characteristics, the materials used and the area of usage, types of calligraphy are exemplified. The calligraphies inside Abdulgaffar Mosque are arranged according to the places they reside, following as: mihrab wall, right wall, left wall, inside of dome and narthex. Examples of calligraphy stacking are translated into Turkish and analyzed by documenting these ornamentations with photographs and supportingİVthem with drawings. The findings of the mosque from different resources are compared to the modern-day situation of it.In its final part, some examples of Abdulgaffar Mosque calligraphic ornamentations are evaluated, the restoration is referred and the contributions of calligraphy as an art to other subjects are discussed. Also, the mosque is compared to the ornamentations of other mosques built in the period of Ottoman Empire.Key Words: Traditional Turkish Arts, Calligraphy, Abdulgaffar Mosque.