Kula halılarının renk, motif ve desen özelliklerinde görülen değişim ve nedenleri

Abstract

El sanatları önceleri insanların ihtiyaçlarını karşılamak için ortaya çıkmış, zaman içerisinde de toplumların kendi kültürel değerleri ile şekillenerek her toplumun kendine özgü geleneksel sanatları oluşmuştur. Türk kültürünün geleneksel sanatları içersinde de el dokuması halıcılığın ayrı bir yeri vardır. Anadolu'nun birçok yöresinde dokunmuş ve günümüze kadar ulaşabilen el dokuması halılar, birbirinden farklı renk, motif ve desen özellikleri ile Türk halı sanatını şekillendirmektedir. Anadolu'nun halı sanatını şekillendiren merkezlerinden biri de Manisa'dır. Manisa İli Anadolu'nun, dokuma kültürünün yüzyıllar öncesinden gelen geleneklerle devam ettirildiği önemli yörelerinden biridir. Yörede dokuma kültürünün oluşumuna katkı yapan Gördes, Yuntdağı gibi birçok önemli yerleşim merkezi bulunmaktadır. Bu yerleşim merkezlerinden biri olan Kula ilçesi de kendine özgü renk, motif ve desen özelliklerine sahip geleneksel halıları ile isim yapmış bir yöredir. Ancak son zamanlarda geleneksel dokumacılığımızın, başta ticari kaygılar olmak üzere birçok etken sonucunda yaşadığı değişim Kula halılarında da kendisini hissettirmektedir. Bu çalışmada da Kula halılarının renk, motif ve desen özelliklerinde görülen bu değişimin belirlenmesi ve Kula halılarının günümüzdeki durumunun tespit edilmesi amaçlanmıştır. Yapılan araştırma sonucunda da Kula halılarının dokunmasında ciddi bir azalma olduğu, bugün ilçe merkezinde birkaç aile ve İlçe Belediyesi dışında bu sanat ile uğraşan kimsenin kalmadığı görülmüştür. Dokunan çok az örneğin de ticari kaygılar ön planda tutularak tüketici tercihlerine göre şekillendirilmesinin renk, motif ve desen özelliklerinin değişmesine, gelenekselliğinin kaybolmasına neden olduğu tespit edilmiştir.Anahtar kelimeler: Kula, dokumacılık, halı

Handicrafts previously emerged to meet the needs of people and, traditional arts of each community formed by shaping handicrafts with communities own cultural values. Hand-woven carpet has a special place in traditional arts of Turkish culture. Hand-woven carpets that are woven in different regions of Anatolia and have reached today, form the Turkish Carpet Art with their different color, motive and pattern features. Manisa is also one of the centers have shaped the art of Anatolian carpet. Manisa Province is one of important regionsof Anatolia weaving culture continued from centuries-old traditions. In the region, there are many important residential centers such as Gördes, Yuntdağı that contribute to the formation ofweaving culture. Kula town, one of these settlements, is a region made a name with its traditional carpets having specific colors, motives and patternsfeatures. However, recent changes traditional weaving experiencing, primarily as a result of commercial concerns and including many other factors is made itself evident in Kula carpets. In this study, determination of changes in the colors, motives and patterns of Kula carpets and identification of the current status is intended. As a result of the research, a very serious decrease in weaving of Kula carpets and apart from a few families engaged in weaving and town municipality, no one dealing with this art is observed. It is determined that desinging weaves according to customer preferences by keeping at the forefront of commercial concerns caused deterioration in motives and disappear of traditionalism.Key words: Kula, weaving, carpet