Afyonkarahisar ili merkez kadın giyimindeki iğne oyaları

Abstract

İnsanların bedeni soğuktan ve sıcaktan koruma şeklinde başlayan giyinme zaman içinde şekillenerek bulunduğu coğrafya özelliklerine göre gelişmiştir. Bu şekillenmelerde kadın giyimi erkeklere göre daha süslü hal almıştır. Türkler önden bağlamalı kaftanlar altına don, başa börk, hotoz ve ayağa çarık giymiştir. Orta Asya'dan Anadolu'ya uzanan bir göçebe kavim olarak Türkler, engin tarihi boyunca çeşitli devletlerle etkileşim içinde bulunmuşlardır ve tarihi boyunca çok zengin bir giyim kültürü yelpazesine sahip olmuşlardır. Cumhuriyet'in ilanından sonra yeni bir topluma uygun ve medeni bir kıyafetin ne olacağı, Atatürk tarafından milli heyecan ve gerçekçi değerlendirmeler sonucu ortaya konulmuştur Afyonkarahisar İli merkez de tarih boyunca önemli yerleşim yerlerinden birisi olmuştur. Afyonkarahisar İli merkez kadın giyiminde entari, şetari, kaftanlar, yaşmak ve yazmalar önemli bir yer tutmuştur. İç giyiminin yaka ve kollarını iğne oyası ile süsleyen bayanlar yazmaların dört etrafını, namaz örtülerinin ise üç veya bir etrafını iğne oyaları ile süslemişlerdir. Usta çırak ilişkisi ile küçük yaşlarda öğrenilen iğne oyaları çeyizlerin vazgeçilmez bir unsuru olması yanında evin en önemli maddi kaynaklarını da oluşturmuştur. Elbiselerine uygun kıyafette yazma veya namaz örtüsü örten bayanlar, oyaları yaparken de yazmanın rengine ve içindeki baskı çiçeğine uygun renkler seçmişlerdir. Afyonkarahisar İli merkez de iğne oyası yapan bayanlar motiflere sanatlarını ince ince örmüşlerdir.ANAHTAR KELİMELER: Kadın giyimi, Türkler, Afyonkarahisar, iğne oyası,

Clothing, which started for the purpose of protecting the human body from cold and heat, has been shaped in the course of time and developed according to the characteristics of geographies. In that process of shaping, women's clothing has become fancier than men's clothing. The Turks used to wear robes tied on front and pants on their legs, head scarves and crests on their head and sandals on their feet. Being a nomad tribe stretching from Central Asia to Anatolia; the Turks have been in an interaction with various countries and had a very rich spectrum of clothing culture throughout their rich history. After the proclamation of the Republic, Atatürk revealed the suitable and civilized clothing for the new society with a national enthusiasm and realistic evaluations. The city center of Afyonkarahisar has been one of the most important settlements throughout history. Loose robes, setaris, robes, yashmaks and hand-painted kerchiefs have always been important in women's clothing in the city center of Afyonkarahisar. Women adorn the collars and sleeves of their underclothing with needle laces and four sides of their kerchiefs and three sides or one side of their prayer rugs with needle laces. Being learned with the help of master-apprentice relationship at young ages; needle laces have also comprised an essential element of doweries and the most important pecuniary resources of home. Women that use kerchiefs or prayer rugs matching their clothes select colors matching the colors and flowers of kerchiefs while making needle laces. Women that make needle laces in the city center of Afyonkarahisar finely knit their arts into patterns.KEYWORDS: Women's clothing, Turks, Afyonkarahisar, needle lace.