Fen dersleri (fizik, kimya ve biyoloji) öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji farkındalık düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Günümüzde, artan enerji talebi ve fosil yakıtların (kömür, petrol ve gaz) sebep olduğu artan çevre sorunları sebebiyle yenilenebilir enerji kaynaklarına olan ilgi artmıştır. Bilim insanları fosil yakıtların yerini alabilecek, yeni ve daha etkili yollar bulmaya çalışmaktadırlar. Gelecek nesilleri geleceğe hazırlayacak olan fen dersleri öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji farkındalık seviyelerinin belirlenmesi oldukça önemlidir.Bu araştırmanın amacı, Türkiye'deki farklı üniversitelerde (Süleyman Demirel Üniversitesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi ve Pamukkale Üniversitesi) pedagojik formasyon dersleri alan fen dersleri (Fizik, Kimya ve Biyoloji) öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji hakkındaki farkındalık durumlarını ve demografik değişkenler ile yenilenebilir enerji farkındalığı arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışmanın örneklemi, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında pedagojik eğitim programlarına katılan 161 kişiden oluşan (99 kadın ve 62 erkek) fizik, kimya ve biyoloji öğretmen adayıdır. Literatür araştırmasından sonra, farklı bölümlerden mezun olmuş (fizik, kimya ve biyoloji) 30 öğretmen adayından, yenilenebilir enerji hakkındaki duygularını, görüşlerini ve düşüncelerini içeren bir kompozisyon yazmaları istenmiştir. Literatürden ve yazılan kompozisyonlardan oluşturulan madde havuzundan nitel ve nicel yöntemler kullanılarak madde seçimi yapılmıştır. Yapısal uygunluk için uzman görüşüne başvurulduktan sonra, taslak olarak 63 madde seçilmiştir. Ölçeğin deneme uygulaması 30 kişiden oluşan fen bilgisi öğretmen adayına uygulanmış ve ölçek için gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Yenilenebilir Enerji Farkındalık Ölçeği (YEFÖ), gerekli analizlerin yapılması sonucunda 32 maddelik son halini almıştır. Ölçek 161 fen dersleri öğretmen adayına uygulanmıştır. Farkındalığın alt faktörlerini ortaya çıkarmak için açımlayıcı faktör analizi (exploratory factor analysis) uygulanmıştır. Yapılan faktör analizi sonucunda, yenilenebilir enerji farkındalığı için beş alt faktör elde edilmiştir. Promax döndürme işlemi sonucunda 5 faktörlü yapı altında tutulan maddelerin oluşturduğu gruplar isimlendirilmiştir. Faktör 1: Geleceğe yönelik politik destek beklentisi, Faktör 2: Ülke ve çevresel katkı, Faktör 3: Diğer enerji kaynaklarıyla karşılaştırma, Faktör 4: Çevre koruma, Faktör 5: Yenilenebilir enerji çeşitleri ülke uygunluğu olarak belirlenmiştir. Beş faktörün toplam açıkladığı varyans miktarı %50,2 olarak bulunmuştur. Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı0,90 olarak ölçülmüştür.Elde edilen veriler SPSS 21 istatistik programı ile analiz edilmiştir. İki farklı grup ya da koşulun ortalama puanlarını karşılaştırmak için bağımsız örneklem t-testi kullanılmıştır. Erkek ve kadınların farkındalık seviyeleri arasındaki farkı karşılaştırmak için t-testi uygulanmış ve erkekler ile kadınların farkındalık seviyeleri arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Lisans eğitimi boyunca yenilenebilir enerji ile ilgili ders almanın ya da almamanın farkındalık üzerindeki etkisi yine t-testi ile analiz edilmiş ve lisans döneminde yenilenebilir enerji ile ilgili ders ya da kurs alan öğretmen adaylarının daha yüksek farkındalık seviyesine sahip oldukları bulunmuştur. İkiden fazla grubun ortalama farkındalık değerlerinin analizi için ANOVA kullanılmıştır. `Genel farkındalık düzeyi, mezun olunan bölüme göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir?` sorusu ANOVA ile analiz edilmiş ve genel farkındalık düzeyinin, mezun olunan bölümlere (fizik, kimya ve biyoloji) göre anlamlı bir farklılık göstermediği bulunmuştur. Bu çalışma, yenilenebilir enerji konusunda çalışan uzmanlara bu konularla ilgili müfredat hazırlanmasında ve güncellenmesinde fikir vermesinin yanında, gelecekte bu konuda yapılacak çalışmalara da yol gösterici olacaktır.

Nowadays, due to increasing energy demands and environmental problems in burning fossil fuels (coal, oil, and gas), interest on renewable energy sources has been increased. Scientists try to find new and more effective ways to replace fossil fuels with renewable energy resources. It is really important to determine levels of awareness of pre-service science teacher's awareness, who will be bringing up future generations of school children.The purpose of this study was to investigate levels of renewable energy awareness of pre-service science teachers (Physics, Chemistry and Biology) taking pedagogical courses at three different universities (Süleyman Demirel University, Mehmet Akif Ersoy University and Pamukkale University) in Turkey and relationship among demographic variables and renewable energy awareness.The sample of this study consists of 161 preservice physics, chemistry and biology teachers (99 women, 62 men) who attending pedagogical training courses in the 2014-2015 academic year. After the literature review, 30 pre-service science teachers from different areas (physics, chemistry and biology) were asked to write a composition about their feelings, opinions, and attitudes towards renewable energy. An item pool was constructed from literature and compositions written by participants. Then, item selection took place using qualitative and quantitative methods: Expert-analysis was used for screening the relevance. 63 items were extracted from the item pool. Initial draft was applied to 30 pre-service science teachers to determine the instrument's quality and provide information about the reliability of the scale and/or individual items. Required revisions to the scale were done. Final instrument, Renewable Energy Awareness Scale (REAS) consisting of 32 items was applied to 161 preservice science teachers.Explorative factor analysis (principal component analysis) with Promax rotation was employed to reveal underlying structure of renewable energy awareness. Five factors were found in teachers' renewable energy scale (1- Political support expectations for the future, 2- Contribution for environment and country, 3- Comparison with Other Energy Sources, 4- Environmental protection and knowledge, 5- Suitability of country for renewable energy). The total variance obtained by five factors was %50,2. The Cronbach alpha coefficient of the scale was 0.90. The data obtained from study were analyzed with SPSS 21 statistical software package. Independent-samples t-test is used to compare the mean scores of two different groups or conditions. An independent-samples t-test was conducted to compare the renewable energy awareness for males and females. There was no significant difference in scores for males and females. An independent-samples t-test was conducted to compare the renewable energy awareness for participants who have taken a course about renewable energy during undergraduate education with participants who did not take. There was a statistically significant difference between the two groups. Participants who attended a course during undergraduate educate has a higher awareness level.To compare the mean scores of more than two groups analysis of variance (ANOVA) was used. One-way between-groups ANOVA is used for one independent variable (awareness) with three or more. A one-way between-groups analysis of variance was conducted to explore the impact of the type of faculty and department they graduated from. There was no statistically significant difference between the three groups (physics, chemistry and biology).This study will give new ideas for preparation and updating curricula for the experts working on renewable energy education and guide for new studies for the future.