Sadi Karabâğî hayatı, edebî kişiliği, dîvânı ve incelemesi

Abstract

Sadi Karabaği, 19. Yüzyılda yaşamış ve Azerî olup, Anadolu sahasında eser veren ve özellikle Amasya'da yetişmiş ve bu çevrede etkili olmuş bir Dîvân şairimizdir. Çalışmamızda Sadi Karabaği'nin hayatı, edebî kişiliği, Dîvânı ve incelemesi hakkında bilgiler verilmiş, Dîvân'ın transkripsiyonlu metni hazırlanmıştır.Sadi, eserlerinde sade bir dil kullanmış, yetiştiği çevrenin etkisiyle mahallî ağız özelliklerinin ve Azerî kökenli olması nedeniyle de Azerî şivesinin etkisinde kalmıştır. Tasavvufî yönü olan şairin, doğduğu bölgenin ve eğitim aldığı çevrenin etkileri, inanç dünyası şiirlerinde görülmektedir. Sadi Karabaği, yine Azerî ve özellikle Amasya'da etkili olmuş ve tasavvufî yönü güçlü olan Nigârî'nin etkisinde kalmıştır.19. yüzyılda Anadolu'da cereyan eden Divan şiiri anlayışının ortaya konulması için transkripsiyonlu metnini ve incelemesini hazırladığımız bu Dîvân'ın az da olsa faydalı olacağını düşünüyoruz.Anahtar Kelimeler: Sadi Karabaği, 19. yüzyıl, Dîvân şiiri, tasavvuf, Azerî.

Sadi Karabagi was Azerbaijani and born 19th century. He was a classical Ottoman poet, and wrote about Anatolia. He trained especially in Amasya and had been effective in that environment. In this study, some information was presented about his life, literal personality, divan, and was prepared transcriptional text of his Divan.Sadi used in plain language in his works, and was affected by local mouth and Azeri dialect because of Azeri origin and training environment. Poet had mystical aspect. Effects of his grown region, trained education, and faith are seen in his poems. He had been subjected to Nigârî who was Azeri, had mystical aspect, and was effective especially in Amasya.Transcriptional text and review of his Divan are important for understanding of 19th century`s poem in Anatolia.Keywords: Sadi Karabagi, 19th century, Divan poem, mysticism, Azerbaijani