6., 7. ve 8. sınıf fen bilimleri öğretim programı kazanımlarının ve değerlendirme sorularının incelenmesi: Solo taksonomisi

Abstract

Bu çalışmada fen bilimleri dersi öğretim programında yer alan kazanımların ve ders kitabında yer alan değerlendirme sorularının SOLO Taksonomisi'ne göre analizi ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışma, doküman inceleme yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Programda yer alan kazanımlar ve ders kitabında yer alan değerlendirme soruları SOLO taksonomisine göre iki araştırmacı tarafından üç aşamada incelenmiştir. İlk basamakta 6. sınıf fen bilimleri dersi kazanımları ve değerlendirme soruları bireysel olarak incelenmiş daha sonra uzman görüşü ile analiz konusunda ortak bir karara varılmıştır. İkinci basamakta 7. ve 8. sınıf kazanımları ve değerlendirme soruları ilk basamak göz önüne alınarak araştırmacılar tarafından ayrı ayrı analiz edilmiştir. Son basamakta ise yapılan analizler karşılaştırılarak farklılıklar hakkında ortak bir paydada buluşulmuştur. Çalışmada veri analizi olarak betimsel analiz kullanılmış ve analiz sonuçlarına göre incelenen 187 kazanımdan % 31 (58 kazanım)'i tek yönlü yapı, % 19 (36 kazanım)'u çok yönlü yapı, % 29 (54 kazanım)'u ilişkisel yapı, % 21 (39 kazanım)'i soyutlanmış yapı düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Analiz sonuçlarına bakıldığında tek yönlü yapı ve ilişkisel yapı basamaklarının oranlarının yüksek olduğu; çok yönlü ve soyutlanmış yapı basamaklarının ise oranlarının az olduğu belirlenmiştir. Sınıf seviyesi arttıkça çok yönlü ve ilişkisel yapıya denk gelen kazanım sayısı artarken, tek yönlü ve soyutlanmış yapıya denk gelen kazanım sayısının azaldığı tespit edilmiştir. Aynı şekilde incelenen 336 değerlendirme sorusundan %59 (200 soru)'u tek yönlü yapı, % 29 (96 soru)'u çok yönlü yapı, %10 (33 soru)'u ilişkisel yapı ve %2'si (7 soru) soyutlanmış yapı seviyelerinde olduğu tespit edilmiştir. Değerlendirme sorularına bakıldığında, sınıf seviyesi arttıkça tek yönlü yapı ve çok yönlü yapı basamaklarının oranlarının arttığı; ilişkisel yapı ve soyutlanmış yapı basamaklarının ise oranlarının az olduğu belirlenmiştir. SOLO taksonomisinde, sınıf seviyesi arttıkça ilişkisel yapı ve soyutlanmış yapı basamaklarının oranlarının da artması beklenmektedir. İncelenen 187 kazanım ve 336 değerlendirme sorusu bu beklentiyi karşılamamıştır. İncelenen fen bilimleri dersi öğretim programı kazanımları ve ders kitabında yer alan değerlendirme soruları SOLO taksonomisinin düzeylerine uygun bir dağılım göstermemiştir. Fen bilimleri öğretim programı hazırlanırken SOLO taksonomisi düzeyleri de dikkate alınarak hazırlanmalıdır. Bu çalışma, SOLO taksonomisi alanında çalışma yapanlara fikir vermesinin yanında, gelecekte bu konuda yapılacak çalışmalara da yol gösterici olacaktır.

In this study, the analysis and evaluation of the outcomes in the science education curriculum and the evaluation questions included in the textbook according to SOLO Taxonomy were conducted. The study was carried out by document analysis method. Outcomes in the program and evaluation questions included in the textbook were examined in three stages by two researchers according to SOLO taxonomy. In the first stage, the 6th grade science course outcomes and evaluation questions were examined individually and then a common decision was made with the expert opinion. In the second stage, the 7th and 8th grade gains and evaluation questions were analyzed separately by the researchers taking the first stage into consideration. In the last stage, a common denominator was made about the differences by comparing the analyzes.In the study, descriptive analysis was used as the data analysis method and 31% (58 outcomes) of 187 achievements analyzed according to the results of the analysis, it was determined that there were uni-structural level, 19% (36 outcomes) were at multi-structural level, 29% (54 outcomes), relational level, 21% (39 acquisitions) at the extended abstract level. According to the results, it was found that the rates of uni-structional level and relational level were high; it is seen that the proportions of multi-structural and abstracted levels are low. As the grade level increases, the number of acquisitions corresponding to the multi-structural level and relational structure level increases, while the number of acquisitions corresponding to the uni-structural and extended structural levels decreases. Similarly, from the 336 evaluation questions examined, 59% (200 questions) determined to be as uni-structural, 29% (96 questions) as multi-structural, 10% (33 questions) as relational and 2% (7 questions) extended abstract levels. When the evaluation questions are examined, it is found that the higher the grade level, the higher the rates of uni-structural and the multi-structural levels and the lower the rates of relational and abstract extended levels are observed.As the class level increases in the SOLO taxonomy, it is expected that the proportions of the relational and the abstract extended levels will increase. 187 outcomes under review and 336 evaluation question did not meet this expectation. Outcomes of the Science Course Curriculum and the evaluation questions included in the textbook did not show a proper distribution to the levels of SOLO taxonomy. In preparing the Science Program, SOLO taxonomy must be prepared by taking into consideration the levels. This study will give insight to the people who work in the field of SOLO taxonomy and will guide the future studies.