Şizofreni hastalarının birinci derece yakınlarında psikopatolojik kırılganlık: Yürütücü işlevler, üstbiliş ve duygu düzenlemenin psikopatolojik semptomlarla ilişkisi

Abstract

Amaç: Şizofreni hastalarının yakınlarıyla yapılan risk grubu çalışmalarında majör psikiyatrik bozuklukların ailesel bir şekilde kümelenmesi ve çeşitli nörokognitif bozulmalar bildirilmesine rağmen, bu bulguların arasındaki ilişki tam olarak anlaşılamamıştır. Bu açıdan bu çalışmada şizofreni hastalarının birinci derece yakınlarında psikopatolojik kırılganlığın incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çerçevede yürütücü işlevler, üstbiliş ve duygu düzenleme süreçlerinin psikopatolojik semptomlarla ilişkisi incelenmiştir.Gereç ve Yöntem: Çalışmada şizofreni hastalarının birinci derece yakınlarından oluşan çalışma grubu (n=30) ve sağlıklı katılımcılardan oluşan kontrol grubu (n=30) olmak üzere, karşılaştırma gruplu araştırma deseni kullanılmıştır. Psikopatolojik semptomların değerlendirilmesi için, Coolidge Eksen II Envanteri Plus; nörokognitif süreçlerin değerlendirilmesi için, Wisconsin Kart Eşleme Testi, Stroop testi, Sözel Akıcılık Testi, İkili Benzerlikler Testi ve Sayı Menzili Testi araçlarından oluşan nöropsikolojik test bataryası; duygu düzenlemenin değerlendirilmesi için, Duygu Düzenleme Ölçeği ve Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği; üstbilişin değerlendirilmesi için, Üstbiliş Ölçeği-30 ve ruminasyonun değerlendirilmesi için, Ruminatif Düşünme Biçimi Ölçeği uygulanmıştır.Bulgular: Çalışma grubu, kontrol grubundan Geri Sayı Menzili ve Wisconsin Kart Eşleme Testinin çeşitli alt boyutları açsından istatistiksel olarak daha başarısız performans sergilemiş olup daha çok ruminatif düşünme biçimi göstermiştir. Çalışma grubunda Yürütücü işlevlerdeki bozulmalar, işlevsiz üstbilişsel inançlar, duygu düzenleme güçlüğü ve ruminatif düşünme biçimleri hem Eksen I hem de Eksen II kapsamında tanımlanmış çeşitli psikopatolojik semptomlarla ilişkili bulunmuştur. Ayrıca, işlevsiz üstbilişsel inançlar, duygu düzenleme güçlüğü ve ruminatif düşünme biçimlerinin, yürütücü işlev bozulmaları ve psikopatolojik semptomların arasında aracı etkiye sahip olduğu bulunmuştur.Sonuç: Şizofreni hasta yakınlarında hastalığın genetiğine atfedilen nörokognitif bozulmalar, duygu düzenleme, üstbiliş ve ruminasyon gibi kognitif süreçlerle ilişkili olarak psikopatolojik kırılganlık faktörü olarak işlev görmektedir. Dolayısıyla risk grubundaki bireyler için, bu kırılganlık faktörleri gözetilerek koruyucu ruh sağlığı kapsamında terapötik müdahaleler geliştirilebilir.Anahtar kelimeler: Duygu Düzenleme, Endofenotip, Psikopatolojik Kırılganlık, Şizofreni, Yürütücü İşlevler, Üstbiliş

Aim: Familial coaggregation of major mental disorders and neurocognitive dysfunctions have been reported in first degree relative of schizophrenia patients but relationship between these has not been identified yet. The aim of this study was to investigate the psychopathological vulnerability among first-degree relatives of schizophrenia patients. In this context, the relationship between psychopathological symptoms with executive functions, metacognitive beliefs and emotion regulation were examined.Materials and Methods: The study was designed as cross sectional with a case group consisting of first-degree relatives of schizophrenia patients (n=30) and a control group consisting of healthy participants (n=30). Wisconsin Card Sorting Test (WCST), Stroop Test, Digit Span Test, Verbal Fluency Test, WAIS-R Similarities Test, for executive functions; the Emotion Regulation Questionnaire (ERQ) and the Difficulties in Emotion Regulation Scale (DERS) for emotion regulation processes; Meta-Cognitions Questionnaire (MCQ-30) for metacognitive beliefs and Ruminative Thought Style Questionnaire (RTSQ) for rumination were used.Results: According to the results, the case group were showed statistically more unsuccessful performance in terms of various subdimensions of the WCST and Digit Span Back and more ruminative thought style than control group. It was found that the psychopathological symptoms defined in both Axis I and Axis II have statistically significant relationship with executive functions impairment, dysfunctional metacognitive beliefs, difficulties in emotion regulation and rumination for case group. In addition to these result, dysfunctional metacognitive beliefs, difficulties in emotion regulation and ruminative thought style were found to have mediating effects between executive dysfunction and Schizophrenia, Depression and Anxiety symptoms.Conclusion: Executive function impairments attributed to the genetics of the disease in relatives of schizophrenia patients, function as psychopathological vulnerability factor in relation to emotion regulation difficulties, metacognitive beliefs and ruminative thought style. Therefore, therapeutic interventions can be developed within the context of preventive mental health by considering these vulnerability factors for individuals at risk.Keywords: Emotion Regulation, Endophenotype, Executive Functions, Metacognition, Psychopathological Vulnerability, Schizophrenia