18. yüzyıl tezkirelerinin metinlerarasılık bağlamında incelenmesi

Abstract

Tezkireler Divan şairlerinin hayatlarına dair en önemli bilgi kaynaklarındandır. Ancak bu eserlerin birbirine çok benzemesine rağmen metinlerarasılık bağlamında incelenmesi konusu üzerinde çok fazla durulmamıştır. Tezkireler modern bir kuram olan metinlerarasılık için uygulama alanı olarak görülebilir. Aynı dönem içinde yazılan eserlerin birbirinden etkilenmemesi imkânsızdır. Bu çalışma ile 18. yüzyıl tezkirelerinden Safâyî, Sâlim ve Râmiz Tezkireleri'nin metinlerarası olduğu ispatlanmıştır.18. yüzyıla ait bu tezkirelerden yedi adet şair biyografisi seçilmiş ve metinlerarasılık bağlamında incelenmiştir. Şair biyografilerinden önce metinlerarasılık kuramı ve oluşumu hakkında bilgi verilmiş ve tezkireler incelenirken bu kuramdan yararlanılmıştır. Sonuç olarak da tezkirelerin, aynı bilginin yaklaşık aynı kelimelerle aktarıldığı eserler olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca tezkirelerdeki bilgilerin aynı sırayla aktarılmış olması bu eserlerin metinlerarası olduğu tezini kuvvetlendirmiştir.

`Tezkires` deal with the most informative sources of the life Divan poets, but the comparison in the context of intertextuality did not get enough attention though they resemble to each other so much. `Tezkires` can be seen as a field of practice for intertextuality as a modern theory. The works written in the same period definitely were affected by each other. The study focuses on intertextuality seen in the `tezkires` Safayi, Salim and Ramiz referring to the eighteenth century.The study analyzes seven biographies of poets `tezkires` referring to the eighteenth century in the context of intertextuality. The information about intertextuality theory and its formation precede the biography of poets and the theory intertextuality uses while analyzing `tezkires.` As a result, it becames evident `tezkires` are works transmission of the same information with about the same words. Also, that knowledges in `tezkires` transfer with the same sequence has intensified thesis to be intertextuality of these works.