İşletmelerde sermaye yapısı ile performans ilişkisi

Abstract

İşletmelerin rekabet ortamında ayakta kalabilmeleri için önemli bir kavram olan sermaye yapısı, işletmelerin kaynaklarının bütününe denmektedir. Her işletme faaliyetlerini sürdürmek ve büyümek amacıyla çeşitli varlıklara yatırım yapar ve bilançonun denklik ilkesi gereği, bu yatırımlar için aynı miktarda kaynak temin etmiş olması gerekmektedir. Genel olarak bu kaynaklar borç ya da öz kaynak olarak ikiye ayrılır. Yabancı kaynaklar olarak da adlandırılan borç, firmanın belirli bir süre için, belirli bir maliyetle temin ettiği kaynaktır. Borç, kısa vadeli borç ve uzun vadeli borç olmak üzere ikiye ayrılır. Kısa vadeli borçlar; finansal tablo ilkelerine göre en çok bir yıl içinde ödenebilecek borçları ifade eder. Uzun vadeli borçlar ise; işletmelerin bir yılı aşan sürelerde ödedikleri borçlardır. Öz kaynaklar ise firma ortaklarının sağladığı kaynak ve firmanın geçmiş karlarından birikimleri gibi kalemlerden oluşur. Kısaca sermaye yapısı, işletmelerin yatırım finansmanında kullandıkları kısa ve uzun vadeli borç ile öz sermaye miktarı olarak ifade edilir. İşletmelerin sermaye yapısı ile performansları arasında oldukça önemli bir ilişki vardır. İşletmelerin performansı kaynaklarını ne kadar etkin ve verimli kullandığının ölçüsü olarak ifade edilir. Yapılan çalışmalar işletme sermaye yapısı ile performans arasındaki anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Bu araştırmanın amacı; işletmelerde sermaye yapısı ile firma performansı arasında bir ilişkinin var olup olmadığını incelemektir. Bu amaçla ilk olarak sermaye yapısı kavramı ve unsurları üzerinde durulmaktadır. Devamında ise performans kavramı açıklanarak performans ölçümünün üzerinde durulmuş ve performans ölçümünde kullanılan Veri Zarflama Analizi anlatılmıştır. Çalışmanın uygulama kısmında imalat sektöründe faaliyet gösteren 61 işletmenin 2010-2014 dönemleri incelenmiştir. Sermaye yapısı ve performans ilişkisini saptamak için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Bağımlı değişken olan performans ölçütü olarak Veri Zarflama Analizi sonucunda elde ettiğimiz girdi odaklı etkinlik değeri kullanılmıştır. Bağımsız değişken olarak da sermaye yapısını ifade eden `Kısa Vadeli Borçların Toplam Aktife Oranı` ve `Toplam Varlıklar İçinde Maddi Duran Varlıkların Payı` değerleri kullanılmıştır. Yapılan analizlerin sonucunda, 3 yıl için etkinlik değeri ile kısa vadeli borçların toplam aktife oranı arasında ters yönlü, toplam varlıklar içinde maddi duran varlıkların payı ile aynı yönlü doğrusal bir ilişki saptanmıştır. Yani, kısa vadeli borçların toplam aktife oranı arttığında etkinlik değerleri bundan olumlu, toplam varlıklar içinde maddi duran varlıkların payı arttırıldığında etkinlik değerleri bundan olumsuz etkilenmektedir. Genel olarak imalat sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin sermaye yapısı ile performans arasında istatistikî açıdan anlamlı bir ilişki olduğu söylenebilir.

The capital structure, which is an important concept for companies to survive in a competitive environment, is the whole of the resources of companies. Every company invests in a variety of assets in order to maintain and grow its business, and based on principles of balance sheets, they must have provided the same amount of resources for these investments. In general, these resources are divided into debt or equity. Debt, also referred to as foreign resources, is the resource that the firm has provided for a certain period at a certain cost. Debt is divided into short-term debt and long-term debt. Short-term debts; refers to liabilities that can be paid up to a maximum of one year according to the financial statement principles. Long-term debt is the amount paid by companies for more than a year. Equity consists of items such as the resources provided by the company partners and their savings from the past profits of the company. In short, the capital structure is expressed as short and long term debt and the amount of equity used by the enterprises in investment financing.There is a very important relationship between the capital structure and performance of companies. Performance of companies is expressed as a measure of how effectively and efficiently the resources of the enterprises are used. Studies show that there is a meaningful relationship between capital structure and performance of the enterprises.The purpose of this research is to examine whether there is a relation between capital structure and firm performance in enterprises. For this purpose, firstly the concept and elements of capital structure are emphasized. In the following, the concept of performance is explained, performance measurement is emphasized and data envelopment analysis used for performance measurement is explained. In the implementation part of this study, the 2010-2014 periods of 61 manufacturing companies operating in the manufacturing sector have been examined. Multiple regression analysis has been conducted to determine the relationship between capital structure and performance. As the performance criterion, which is the dependent variable, we use the input-focused activity value obtained from the data envelopment analysis. As the independent variable, the ` Total Actuarial Ratio of Short Term Liabilities ` and ` Share of Tangible Fixed Assets in Total Assets ` values which express the capital structure were used. As a result of the analyzes made, a linear relationship has been found in the same direction with the share of tangible fixed assets in total assets, which is inversely between the activity value and the total rate of short-term liabilities for 3 years. That is, when the total rate of short-term debt increases, the efficiency values are positive, and when the share of tangible fixed assets within the total assets is increased, the efficiency values are affected negatively. In general, it can be said that there is a statistically significant relationship between capital structure and performance of companies operating in the manufacturing sector.