Muhammed Bin Hasan İlm-i Tıbb (inceleme-metin-dizin)

Abstract

Bu çalışma Milli Kütüphane Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi Koleksiyonuna 06 Hk 4453 arşiv numarasıyla kayıtlı İlm-i Tıbb adlı yazma eser üzerinedir. 38 varaktan oluşan eserin müellifi Muhammed Bin Hasan'dır. Eserin yazarı ve yazıldığı yıl hakkında literatürde bilgi yer almamaktadır. Eser tıp ilmi üzerine düz yazı şeklinde kaleme alınmıştır. Didaktik bir özellik taşıyan eserin içeriği Osmanlı tıbbında önemli bir yeri olan hıfzıssıhhadır. Yazar eserini önce Arapça yazmış daha sonra Türkçeye çevirmiş ve sekiz başlıkta sağlıklı olma kurallarını anlatmıştır.Çalışma; inceleme, çeviri yazılı metin ve dizin olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. İnceleme bölümünde eserin dil özellikleri üzerinde durulmuş; eser imla, ses ve şekil bilgisi özellikleri açısından değerlendirilmiştir. Buradan hareketle eserin yazıldığı dönem ve bu dönemin günümüz Türkiye Türkçesinden benzerlikleri ve farklılıkları saptanmaya çalışılmıştır. Metin bölümünde, Arap harfli yazılan eser çeviri yazıya aktarılmıştır. Dizin bölümünde ise eserin kelimeleri anlamlarıyla birlikte alfabetik sırayla verilmiştir. Anahtar Sözcükler: Muhammed Bin Hasan, İlm-i Tıbb, Osmanlı Tıbbı, hıfzıssıhha.

This study is about a manuscript, which is registered to Adnan Ötüken Public Library Collection in National Library with archive number 06 Hk 4453, is called as İlm-i Tıbb. The literal work that is written by Muhammed Bin Hasan has 38 leafs. There is no certain information available about the author and the time that book is written. The book, which is written as a prose, is about medical science. This didactical study examines wellness which has an important role in the Ottoman Medical Science. The author wrote his book first in Arabic than translated to Turkish and explained the rules of being healthy in eight chapters.The present study consists of three main parts including Review, literal transcripted Text, and Index. In the Review part has focused on the language features, and the book's spelling, phonetics and morphological characteristics are evaluated. Starting from this point of view, differences and similarities are examined between the time of the book is written and present Turkey Turkish characteristics. In the Text part, the book is translated from Arabic letters to Turkish letters. Finally in the Index Part, the work's words are given with their meanings in alphabetical order.Key Words: Muhammed Bin Hasan, İlm-i Tıbb, Ottoman Medical Science, wellness.