Siyasî, dinî, ictimaî ve iktisadî yönleriyle Babaî isyanları

Abstract

Anadolu'da Türk hâkimiyetinin tesisi açısından en önemli siyasî yapı olan Türkiye Selçuklu Devleti'ni yıkılışından az önce bir hayli uğraştırmış ve belki de yıkılışını hızlandırmış olan Babaî İsyanı'nın doğru anlaşılabilmesi Anadolu Türk tarihi açısından oldukça önemlidir. Türkiye Selçuklu Devleti'ne karşı başlatılan isyana kendi öz halkı niçin katılmıştı? Baba İlyâs ve Baba İshak önderliğinde 1240 yılında Türkiye Selçuklu Devleti'ne karşı gerçekleştirilen Babaî İsyanı'nı daha çok siyasî sebeplere ağırlık vererek, dinî, ictimaî ve iktisadî sebepleriyle incelemeye çalıştık. Babaî isyanlarını konu edindiğimiz bu çalışmamız giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Girişte konumuza temel teşkil etmesi bakımından `isyan` ve `baba` terimlerinin açıklaması, bu kavramların Türk ve İslâm kültüründe yeri ve önemi anlatılarak örneklendirilmiştir. Birinci bölümde Türkiye Selçuklu Devleti'nin 1230-1240 yılları arasındaki siyasî durumunu; dinî, kültürel ve iktisadî yönleriyle/sebepleriyle destekleyerek ele almaya çalıştık. İkinci bölümde ise Babaî İsyanı'nı organize edenleri tespit ederek isyanın hazırlık safhasında yaşananlar ile isyanın silahlı olarak fiilen başlamasını ele aldık.

Understanding the Babaî's rebellion which made trouble and accelerated the collapsing of Turkey Seljuk State that is the most important political structure of Turkish domination in Anatolia is very important for Anatolian Turkish history.Why did own community of State participate in the uprising against Seljuk Empire? We tried to analyze by focusing on political reasons, religious, social and economic reasons of the rebellion that is under the leadership of Baba İlyâs and Baba İshak against the Turkey Seljuk State in 1240.This study, which we focus on the Babaî rebellions, consists of an introduction part and two sections. In the introduction part, description of the terms `rebellion` and 'baba' are explained with examples of importance on Turkish and Islamic culture. In the first chapter, we mentioned that the political situation of the Turkey Seljuk State between 1230-1240 by religious, cultural and economic aspects. In the second chapter, we identified the organizers of the Babaî rebellion, we discussed preperation and the beginning process of rebellion.