09908 numaralı Temettuât Defterine göre (H.1260 – M.1844) Bucak kaza merkezinin sosyo-ekonomik ve kültürel yapısı

Abstract

ÖZETTanzimat Fermanı'nın 1839 tarihinde ilanıyla birlikte, resmi olarak başlayan Batılılaşma sürecinde, Osmanlı Devleti'nde, sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda büyük gelişmeler meydana gelmiştir. Bu alanlarda yaşanan gelişmelerin, taşra teşkilatına yansımaları hakkında bilgi sahibi olmak, yakın tarih hakkında da önemli bilgiler sunacaktır. Dolayısıyla taşradaki sosyal ve ekonomik hayat yapısının araştırılması ve anlaşılması önemlidir. Bu bağlamda çalışmamızda; Burdur İli'ne bağlı Bucak İlçesi'nin sosyal, ekonomik ve kültürel yapısı ele alınmıştır.Çalışma 09908 Numaralı Temettuât Defteri ile ilgilidir. Osmanlı Devleti'nde, en küçük yerleşim yerlerine kadar yapılan sayımlar sonucu hazırlanan bu defterler, XIX. yy. ortalarında Osmanlı Devleti'nin sosyal, ekonomik ve kültürel yapısıyla ilgili bilgi vermektedirler.İki bölümden oluşan çalışmanın giriş bölümünde, Bucak isminin menşei hakkında bilgi verildikten sonra, Bucak'ın ilkçağlardan itibaren günümüze kadar olan tarihçesi hakkında malumat verilmiştir. Yine bu bölümde Osmanlı Devleti'nin Tanzimat dönemi vergi düzeninden bahsedilerek, Temettuât tahrirleri kayıtlarının tutulduğu, Temettuât Defterleri hakkında ayrıntılı bilgiler serdedilmiştir.Tezin birinci bölümünde, ele alınan dönem itibariyle, Bucak Kaza Merkezinin nüfusu, sosyal, ekonomik ve kültürel yapısı hakkında bilgiler verilerek gelirleri mahalle ve hanelere göre ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Zirâî hayat, hayvancılık ve vergilerin işlendiği ikinci bölümde ise, Osmanlı Devleti'nde toprak yönetiminden bahsedilerek, mahallelere göre toprak dağılımına değinildi. Ayrıca hayvancılıkla ilgili, küçükbaş, büyükbaş, yük ve binek hayvancılığı ile arıcılık sınıflara ayrılarak, ayrıntılı olarak bilgi verildi.Son olarak 09908 Numaralı Temettuât Defteri'ne göre vergi çeşitleri ve mahallelere göre vergilerin dağılımı hakkında malumat verildi.

ABSTRACTIn the process of westernization which began with declaration of the rescript of Gülhane, there was a huge progress in social, economic and cultural areas in Ottoman State. Having information about the reflections of those progresses on provincial organization will present significant knowledge of recent history. So, researching and understanding social and economic life matters. In this context, our study deals with the social, economic and cultural structure of town of Bucak in Burdur province. In the study, Temettuât Record Book No. 09908 was used as the main resource. Those record books which was prepared as a result of censuses taken even in the smallest settlements, give information about social, economic and cultural structure of Ottoman State in the mid-XIX. century. In introduction chapter of the study which consist of three chapters, after giving information about origin of the name of Bucak, history of Bucak was handled. Also, in this chapter, tax order of Tanzimat reformation era, Temettuât cadastral record books were scrutinized. In the first chapter of the dissertation, information about population, and social, economic and cultural structure of the centrum of Bucak town was supplied and incomes were held with regard to neighbourhood and households. The second chapter in which agricultural life, animal breeding and tax was dealt with, focused on land management in Ottoman State and land distribution for neighbourhoods. Furthermore, sheep and goat farming, stock farming, draught and mount animal breeding and apiculture was classified.In the last chapter, information about tax types according to Temettuât Record Book No. 09908 and distribution of taxes according to neighbourhoods was given.