Küreselleşen dünyada Türkiye ekonomisinde ticari açıklık, istihdam ve enflasyon arasındaki ilişki

Abstract

Ticari açıklık, ülkelerin dış dünya ile bütünleşmelerinin ne kuvvette olduğunun bir göstergesidir. Türkiye, 24 Ocak 1980 kararları ile ithal ikameci sanayileşme politikası yerine ihracata dayalı sanayileşme politikasına geçerek ekonomisini büyük ölçüde dışa açık hale getirmiştir. Dışa açık ülkelerde, özellikle ticari açıklığın ülkenin makroekonomik göstergeleri üzerinde etkisi birçok çalışmaya konu olmuştur. Bu çalışmada, Türkiye'nin 1980 öncesi ve 1980 sonrası dış ticarette uyguladığı politikaların işsizlik ve enflasyon gibi makroekonomik göstergeler üzerinde bir etkisinin olup olmadığı araştırılmaktadır. Bu bağlamda, çalışmanın ilk bölümünde, Küreselleşme ve ticari açıklık kavramları üzerinde durulmuş ve Türkiye'nin kuruluş yıllarından günümüze kadar uyguladığı dış ticaret politikaları ve ticari açıklık oranlarının değişimi değerlendirilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde, işsizlik ve enflasyon göstergelerinin kavramsal, teorik temelleri ile Türkiye'de uygulanan politikaların tarihsel süreçte işsizlik ve enflasyon göstergelerine olan etkilerine yer verilmiştir.Çalışmada, 2005Q1-2018Q1 dönemlerinde ticari açıklığın, enflasyon ve işsizlik gibi makro değişkenler üzerindeki ilişkisi incelenmiştir. Analiz için kullanılan değişkenler, TÜİK ve TCMB resmi sitesinden temin edilmiştir. Analizlere başlamadan önce serilere standart birim kök testleri uygulanmıştır. Birim kök testlerinin ardından, Johansen eş-bütünleşme testi, Granger nedensellik testi yapılarak, değişkenler arasındaki ilişkinin açıklanması için VAR Modeli kurulmuştur. VAR modeline ilişkin etki-tepki ve varyans ayrıştırma sonuçları yorumlanmıştır.

Trade openness is an indication of the ability of a country's integration with the outside world. With the decisions of January 24, 1980, Turkey made its economy considerably outward-oriented with export-oriented industrialization policies instead of import substitution industrialization policies. The impact of trade openness on the macroeconomic indicators of a country has been the subject to many studies in foreign countries. In this study, it is investigated if the foreign trade policies before 1980 and after 1980 applied by Turkey have had any impact on macroeconomic indicators such as unemployment and inflation.In this context, in the first part of the study, the concepts of globalization and trade openness are highlighted, and the changes in the rates of foreign trade policies and trade openness applied by Turkey from its founding years to today are evaluated. In the second part of the study, the conceptual and theoretical basis of the indicators of unemployment and inflation and the effects of the policies applied in Turkey on the indicators of unemployment and inflation in the historical process are included.In this study, the relationship between trade openness and macro variables such as inflation and unemployment in 2005Q1-2018Q1 periods has been examined. The variables used for analysis have been obtained from TurkStat and CBRT official site. Before the analysis is conducted, standard unit root tests are applied to the series. After the unit root tests, VAR model is established to explain the relationship between variables by doing Johansen cointegration test, Granger causality test. Effect-response and variance parsing results of VAR model are interpreted.