225 numaralı Burdur Şer`iyye Sicili (H.1314-1316 / M.1897-1898)

Abstract

Osmanlı toplum yapısının aydınlatılmasında büyük bir yeri olan Şer'iyyeSicilleri zengin içeriği bakımından tarihi birçok alanda birinci elden vazgeçilmezkaynak olarak nitelendirilmektedir. Osmanlı Devleti'nin sosyal, iktisadi, idari vekültürel açıdan değerlendirme yapılmasında başvurulacak belgeler niteliğinde olmasıŞer'iyye Sicilleri'nin değerini bir kat daha artırmaktadır.`H. 1314-1316 / M.1897-1898` tarihli 225 Numaralı Şer'iyye Sicili'ne GöreBurdur'un İdari, Sosyal ve Ekonomik Hayatı` başlığı altında ele alınan defter incelemeiçerisine alınmıştır. Burdur'un aile yapısı, ekonomik uğraşları, vakıfları, gayrimüslimunsurları, kadının sosyal statüsü, meslekleri, mimari eserleri, dönemin önemli kurum vekuruluşları, devlet görevlileri gibi daha birçok konuyu esas alarak Burdur'un sosyal veekonomik hayatı ortaya konulmaya çalışıldı. Defterde bulunan kayıtların konuları, tablohalinde, sayfa numarası beyan edilerek uygun başlıklar altında okuyucuya sunulmuştur.Giriş bölümünde; çalışmamız esnasında yararlanmış olduğumuz konu vekaynaklar açıklanarak, 225 Numaralı Burdur Şer'iyye Sicili muhtevası hakkında genelbir değerlendirme yapıldı. Osmanlı Hukuku ve adalet yapısında büyük bir ehemmiyetarz eden Şer'iyye mahkemeleri ve Şer'iyye Sicilleri hakkında genel bilgi verilerek,sicillerde bulunan belge türlerinden bahsedildi. Giriş bölümünün diğer aşamasındaBurdur'un tarihçesi ele alındı. İki başlık altına alınan bu kısımda, öncelikle, ilkçağdanOsmanlı idaresine kadar Burdur'un geçirmiş olduğu siyasi durum anlatıldı. İkincikısımda ise, Osmanlı hâkimiyetinde bulunan Burdur'un genel durumu incelendi Birinci bölümde Osmanlı Devleti'nin idari teşkilatının geçirdiği süreçlerhakkında genel bir değerlendirme yapıldı. Osmanlı Devleti'nin Tanzimat sonrasındaidari alanda yapılan değişikliklerden bahsedilerek, 19. yüzyılda idari sistemin işleyişihakkında bilgi verildi. Sicil defterindeki bilgiler esas alınarak sancak statüsünde olanBurdur'un, kazaları, nahiyeleri, köyleri, mahalleleri ve bu dönemde idari birimlerdegörev yapan devlet adamları ön planda tutularak, Burdur'un idari yapısı hakkındaincelemeler yapıldı.İkinci bölümde söz konusu araştırmaya konu olan Şer'iyye Sicil defterininiçerisinde barındırdığı, evlenme, boşanma, nafaka, ölüm, miras gibi kayıtlar sayesindeBurdur'da yaşayan halkın aile hayatı, kişiler arası ilişkileri, yeme-içme kültürü, takı-süsanlayışı, giyim-kuşam anlayışı gibi birçok alanda bilgi sahibi olmamızı sağladı.Üçüncü bölümde Burdur'un ekonomik hayatı esas alınarak, halkın ekonomikuğraşları, mülk satışları ve alacak davaları gibi kayıtlara göre tespit edilmeye çalışıldı.İncelemiş olduğumuz sicil defterinden yola çıkarak Burdur'da tarım alanında kullanılançiftlikler, bağ ve bahçeler, araziler, yetiştirilen tarım ürünleri hakkında bilgi verilerek,1897-1898 tarihleri arasında Burdur'da bulunan zanaat ve esnaflardan bahsedilmiştir.Ayrıca çalışmamızın sonuna 225 Numaralı Şer'iyye Sicili transkripsiyonunu da dâhilettik.Anahtar kelimeler; Osmanlı, Burdur, Şer'iyye Sicilleri, Sosyal Tarih.

Sharia registrations which have great importance on illuminating the socialstructure of Ottoman Empire, are qualified as first-hand, indispensable resources inmany historical research fields in point of their rich content. Being qualified as the referenceguide on evaluation of social, economical, administrative and cultural structuresof Ottoman Empire, increases the importance of Sharia registrations, as well.According to sharia registrations whose dates are H.1314 – 1316 / G. 1897 1898and the number is 225, the registry book which is examined under the title of the administrativeand social and economical life of Burdur was analysed scrupulously. The socialand economical life of Burdur was tried to be described based on the family structure,economical actions, foundations, non-moslem constitutions, the social statute of women,occupations, architectural structures,the main instutions and organizations of relatedperiod. The topics on the registry book are presented in tables with relevant titles bygiving reference on page number.In introduction part, a general evaluation was made about the content of the No:225 Burdur Sharia registry by explaining the topics and the resources that we referredduring the process of our research. The document types where can be seen in registrywere defined by giving general information about Sharia courts and Sharia registrywhich offer a great significancy of Ottoman judicial system and the justice structure. Inanother part of the introduction, the history of Burdur was examined. In this part whichconsists of two titles; primarily, the political process of Burdur from the first age to theOttoman era was explained. In the second part, the general condition of Burdur underthe Ottoman control was examined.In the first part, a general evaluation was made about the process of the Ottomanadministrative organizations. Brief information about mechanism of administrative organizationsin 19th century by defining the changes in administrative fields after thereformation movements in the Ottoman Empire was given. Based on the information on registry book, prioritising the districts, sub-districts, villages, settlements of the BurdurSanjak and the officials who were assigned to these administrative units in that century,inspections on administrative structures of Burdur were made.In the second part, based on the registry which is the main topic of this research,using the records such as marriage, divorce, alimony, death and heritage, we had informationabout the family life, relations, the number of children, cuisine, accessories,clothing etc. of people who lived in Burdur.In the third part, based on the economic life of Burdur, financial actions weretried to be ascertained by referring to the records of sales of goods and actions of debts.Considering the registry book that we examined, the information was given about farmsthat were used in agriculture, gardens, yards, terrains and agricultural products. Craftsmenand tradesmen in between 1897 and 1898 were introduced. Finally, the transcriptof Sharia registry no: 225 was attached at the end of our research.Keywords: Ottoman, Burdur, Sharia registry, social history